Behandelingen

Zowel bij CH als bij UC hangen de behandelingen af van de ernst van de ziekte. Hoe ernstiger de ziekte, hoe krachtiger de voorgeschreven medicijnen. Als er complicaties ontstaan, wordt soms een operatie voorgesteld. De aanpak van IBD bestaat dus uit aangepaste voeding (zie hoofdstuk 6), een medicamenteuze behandeling en soms een chirurgische ingreep. Zo is bij de ziekte van Crohn de eerste stap stoppen met roken, waardoor de ontsteking vermindert en opflakkeringen voorkomen worden. De behandelingen verhinderen dat er zich opflakkeringen voordoen, beperken de symptomen van de ziekte, verlengen de remissiefasen door darmletsels te genezen, verminderen de terugval en beperken het ontstaan van complicaties.

Bij patiënten die resistent zijn aan een goed opgevolgde behandeling, of naar aanleiding van complicaties, kan een chirurgische ingreep voorgesteld worden.

Voor de ziekte van Crohn

Er zijn verschillende mogelijke redenen om te opereren:

• Als de patiënt niet reageert op de behandelingen.
• In geval van stenose, vooral littekenstenose.
• Bij bepaalde fistels, hoewel niet alle fistels een operatie vereisen.
• In geval van dysplastische complicaties, zoals dunnedarmkanker of dikkedarmkanker.

Er worden voornamelijk twee types operaties voorgesteld:

• resectie van een deel van de darm,
• stricturoplastiek, in geval van stenose, waarbij vernauwde delen worden verwijd zonder dat er een stuk van de darm wordt weggenomen.

Voor colitis ulcerosa

De arts stelt een chirurgische ingreep voor:

• Indien de patiënt niet reageert op de behandelingen
• In geval van koliek
• In geval van darmkanker

De vaakst voorkomende operatie bij UC is een volledige colectomie met vorming van een reservoir met ileo-anale anastomose. Hierbij wordt de volledige dikke darm weggenomen, met inbegrip van het rectum, en wordt een reservoir gevormd (om het rectum te vervangen) op basis van een J-vormige dunnedarmkronkel, die rechtstreeks met de anus wordt verbonden (anastomose). Deze techniek wordt AIA genoemd: ileo-anale anastomose met J-vormig reservoir.

De voorgestelde behandeling is cortisone, een algemene ontstekingsremmer. Wegens de bijwerkingen is deze medicatie echter minder geschikt voor langetermijnbehandeling.
In deze fase kunnen ook antibiotica de symptomen van de patiënt verlichten, met name in geval van een abces of een fistel.

Indien nodig schrijft de arts immunosuppressiva voor, die de reacties van het immuunsysteem beperken en zodoende de ontsteking verminderen.

Salicylaten zijn zeer doeltreffende eerstelijnsgeneesmiddelen. Ze werken door contact met het slijmvlies van de patiënt en kunnen worden toegediend in de vorm van tabletten, granulen, lavement of zetpil.

Als de patiënt niet op deze eerste behandeling reageert, stelt de arts cortisone voor, met ongewenste bijwerkingen indien het te vaak wordt gebruikt. De cortisone kan geïnjecteerd of oraal worden ingenomen, of kan lokaal worden toegediend in de vorm van een lavement.

In ernstige gevallen hebben ciclosporine, azathioprine en methotrexaat (immunosuppressiva) positieve effecten.

Eind jaren 1990 werd een medicamenteuze behandeling ontwikkeld voor IBD: biologische geneesmiddelen of biotherapie. Het gaat hierbij om antilichamen die de actie tegenwerken van eiwitten die de ontsteking van het darmslijmvlies van IBD-patiënten bevorderen. Dankzij biotherapie kunnen patiënten hun immuniteit regelen en de ontsteking op lange termijn verminderen. De meest gebruikte geneesmiddelen zijn TNF-alfaremmers (infliximab, adalimumab of golimumab), vedolizumab en ustekinumab.

Voor colitis ulcerosa is sinds kort tofacitinib (niet-biologische behandeling) beschikbaar.