Uw gezichtsvermogen is de laatste tijd verslechterd, en uw oogarts heeft de diagnose LMA (leeftijdsgebonden maculaire degeneratie) gesteld? Dan is een goede follow-up de komende maanden zeer belangrijk, om uw ziekte te behandelen en het verloop ervan te volgen. Ontdek waarom en hoe vaak!

Welke follow-up is er nodig als de diagnose LMD eenmaal is gesteld?

“Alles hangt af van het type LMD. Gaat het om een droge vorm, de minst ernstige en meest voorkomende variant, dan volstaat meestal een jaarlijks bezoek aan de oogarts. Voor een droge LMD bestaat er geen enkele behandeling, maar via een jaarlijkse check-up kan de specialist wel nagaan of het netvlies en zijn fotoreceptoren nog intact zijn en de ziekte niet verergerd is.

Bij de natte vorm starten we met de behandeling zodra de eerste abnormale bloedvaten zich vormen. We dienen dan intravitreale injecties toe in het oog. Die bevatten een geneesmiddel dat de bloedvaten doet verdrogen. Deze bloedvaten veroorzaken immers inwendige bloedingen die de fotoreceptoren geleidelijk vernietigen.”

Hoe vaak moet een LMD-patiënt op consult bij de oogarts?

“Patiënten met een natte vorm van LMD hebben in de regel drie injecties nodig, gespreid over drie maanden. Na die drie inspuitingen evalueren we de toestand en gaan we na of er zich geen nieuwe abnormale bloedvaten meer hebben gevormd. Zo niet, dan is er nog slechts om de zes maanden een check-up nodig. Stellen we echter vast dat de LMD nog actief is en de bloedvaten van de macula verder zijn aangetast, dan dienen we opnieuw een reeks van drie injecties toe.”

Welke prognose kan de patiënt verwachten?

“Ofwel een stabilisatie, ofwel een verslechtering, als de LMD therapieresistent is. Maar opgelet: zelfs als de LMD zich gedurende een lange periode stabiliseert – soms zelfs verschillende jaren – , blijft het hervalrisico nadien toch bestaan.”

Op welke specifieke signalen moet de patiënt letten?

“De symptomen die wijzen op een verergerde LMD, komen neer op een verminderde gezichtsscherpte : er vormen zich nieuwe lijnvervormingspunten, de donkere vlek in het centrum van het gezichtsveld neemt toe….”

Welk levensstijladvies kunt u de patiënt geven?

“Alle factoren bannen die LMD kunnen bevorderen, onder meer roken. Verder is het aan te raden om evenwichtig te eten, bij voorkeur veel groenten en fruit (koolgroenten, courgettes, broccoli, spinazie, sinaasappelen, watermeloen…), maar ook vis die rijk is aan omega-3-vetzuren (haring, zalm, sardines…), noten en amandelen. Het zijn klassieke tips, maar ze blijven nuttig. Er bestaat ook een klein rooster, het “rooster van Amsler”, dat een gearceerd raster bevat. We raden aan om het om de twee à drie weken te gebruiken, om na te gaan of alles onder controle is en er zich geen symptomen voordoen. Hebt u de indruk dat de lijnen vervormd zijn of dat er gaten zijn in het rooster, dan is het tijd om een oogarts te raadplegen!”

Hoe is uw LMD tot uiting gekomen?

"Plots! Twee jaar geleden had ik net mijn 66e verjaardag gevierd, toen ik vaststelde dat er iets mis was. Eerst merkte ik dat de voorwerpen waarnaar ik keek, misvormd waren. Heel snel daarna merkte ik ook dat er donkere vlekken in mijn gezichtsveld waren verschenen."

Hoe reageerde u?

"Zoals gewoonlijk: ik relativeerde. Ik zei tegen mezelf dat ik moe was na het feest en dat dit met wat rust zeker voorbij zou gaan. Ik vertelde het aan mijn vrouw zonder me er verder ongerust over te maken. Ze reageerde onmiddellijk. Ze liet me geen keuze: ik moest een afspraak maken bij de oogarts of ze zou me er desnoods zelf naartoe sleuren. Ze is erg vastberaden. Ik heb naar mijn oogarts gebeld en kreeg een afspraak voor enkele dagen later."

Wat was het verdict?

"Mijn vrouw maakte zich terecht ongerust: het ging om een natte vorm van LMD. Mijn oogarts heeft me uitgelegd dat ik zonder een snelle behandeling binnen enkele weken een groot deel van mijn centrale gezichtsvermogen kon verliezen. Kortom, ik ben er mooi aan ontsnapt!"

Hoe voelt u zich nu?

"Heel goed. De behandelingen hebben de evolutie van de LMD zo snel mogelijk kunnen stoppen en ik heb er maar weinig gevolgen aan overgehouden. Ik lees, ik rijd met de auto, ik kijk televisie zonder problemen enz. Ik ben mijn vrouw elke dag dankbaar dat ze heeft aangedrongen. En voortaan mopper ik niet meer als ze me aanraadt om naar de dokter te gaan."

Is het belangrijk om LMD vroeg op te sporen?

“Ja, het is uiterst belangrijk om leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) vroeg op te sporen. Hoe sneller de behandeling wordt gestart, hoe groter de kansen op recuperatie en stabilisatie. En als de aandoening nog niet ver gevorderd is, kan dat de persoon bewust maken, informeren over zijn aandoening.”

Is het nuttig om je gezichtsvermogen regelmatig te laten controleren?

“Het is aanbevolen om vanaf 60 jaar je gezichtsvermogen regelmatig te laten controleren. We vergeten het dikwijls, maar LMD, cataract of glaucoom kunnen ernstig gezichtsverlies veroorzaken bij bejaarden, en soms zonder dat de persoon het beseft. Iemand die veel leest, zal bijvoorbeeld heel snel opmerken dat er iets mis is als LMD ontstaat. Maar we zien op consultatie soms iets minder opmerkzame patiënten in vergevorderde stadia van de aandoening, in een soms rampzalige toestand.”

Hoe frequent vinden zulke controles bij voorkeur plaats?

“Een screening bij een oogarts een keer per jaar of een keer om de 18 maanden lijkt redelijk. Maar het kan ook nuttig zijn om het gezichtsvermogen zelf te testen, bijvoorbeeld met de Amslertest. Het is dan belangrijk dat de persoon de test goed uitvoert door eerst het ene en dan het andere oog te bedekken. Soms compenseren de hersenen een gebrek als de twee ogen open zijn en wordt de gezichtsstoornis niet opgemerkt, soms gedurende meerdere maanden!”