Begrijpen

Het oog, een complex orgaan

Het voorste deel voor het oog, dat onder andere bestaat uit de iris, de lens en het hoornvlies, dient als ‘venster’ en lens. Het leidt de lichtstralen naar de achterzijde van het oog. Daar vangen de fotoreceptoren van het netvlies de informatie van het licht op, zetten die om in elektrische signalen en brengen ze via de oogzenuw over naar de hersenen waar die informatie wordt geïnterpreteerd.

Een reis naar het centrum van het netvlies

In het midden van het netvlies bevindt zich de macula, een zone die zeer veel fotoreceptoren bevat, waarmee meer details kunnen worden gezien. Dat fijner gezichtsvermogen is erg nuttig om kleine letters in een boek te onderscheiden of een draad door het oog van een naald te steken.

In het midden van de macula bevindt zich de fovea, de zone van het oog waarmee we uiterst precies en duidelijk kunnen zien.

Leeftijdsgebonden maculopathie (LMP)

In eerste instantie vormt zich vet- en eiwitneerslag, de zgn. drusen, onder een laag van het netvlies (het pigmentepitheel). Mettertijd kan die laag ook aangetast worden. Die letsels veroorzaken doorgaans geen symptomen – soms gedurende meerdere jaren. Die vroege vorm van de aandoening wordt leeftijdsgebonden maculopathie (LMP) genoemd.

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)

In bepaalde gevallen verergert de aandoening en evolueert ze naar leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD), de geëvolueerde vorm van de aandoening. Met bepaalde in cijfers uitgedrukte en precieze criteria kan de overgang van LMP naar LMD worden aangeduid:

• aantal en diameter van de drusen,
• verschrompeling van de macula (macula-atrofie) of aanwezigheid van abnormale bloedvaten (nieuwe bloedvaten)

Symptomen verschijnen dan min of meer snel naargelang van de vorm van de aandoening (droge of natte LMD).

Droge LMD

Er bestaan twee vormen van LMD. De droge vorm komt het vaakst voor. Deze wordt gekenmerkt door geleidelijk groter worden zones waar de macula dunner wordt (atrofie), het gevolg van de vernietiging van bepaalde lagen van het netvlies. Droge LMD tast onder andere op een trage manier het gezichtsvermogen aan en veroorzaakt vlekken in het gezichtsveld. De aandoening kan over meerdere jaren evolueren, soms tot het centrale gezichtsvermogen volledig vernietigd is.

Natte LMD

Bij de natte vorm van leeftijdsgebonden maculadegeneratie vormen zich abnormale bloedvaten onder het netvlies. Die nieuwe bloedvaten zijn kwetsbaar en kunnen bloedingen of oedemen veroorzaken die de cellen van de macula vernietigen en het netvlies oplichten. Die vorm is zeldzamer, maar verschijnt plotser en evolueert veel sneller. Ze veroorzaakt 79 tot 90% van de ernstige visusstoornissen door LMD (1).

Veroudering is een natuurlijk proces waarmee we allemaal worden geconfronteerd. Mettertijd veroudert ons lichaam, net als de cellen waaruit het bestaat. In sommige gevallen kan dat natuurlijke proces worden versterkt, bijvoorbeeld door omgevings- of genetische factoren, en abnormaal worden. Dat abnormale verouderingsproces kan bepaalde delen van ons lichaam of het oog treffen. Bij sommige mensen veroudert de macula vroegtijdig, waardoor de cellen van die macula geleidelijk worden vernietigd. Dat abnormale proces wordt leeftijdsgebonden maculadegeneratie of LMD genoemd.