Behandeling

Therapietrouw

De doeltreffendheid van de behandeling hangt in grote mate af van de therapietrouw, en van het contact tussen arts en patiënt. Belangrijk is dat de patiënt zijn arts steeds op de hoogte brengt van elke evolutie in zijn ziekte. Zo kan hij de medicatiedosis aanpassen, om een over- of onderbehandeling te vermijden.

Het medicijn correct inhaleren

Daarnaast is het belangrijk om de medicatie op de juiste manier te inhaleren. Medicatie wordt toegediend onder verschillende vormen: de doseeraërosols of puffers, eventueel met voorzetkamer of ballon, de poederinhalatoren en de vernevelaars of aërosols. Lees goed de bijsluiter en vraag advies aan uw arts.

Behandeling volhouden

De pauzes tussen de aanvallen maakt het voor patiënten soms moeilijk om de behandeling vol te houden. Als het een tijd goed gaat, hebben ze de neiging hun medicatie af te bouwen of zelfs te stoppen. Maar astma verdwijnt helaas niet met de klachten, de ontsteking is altijd aanwezig. Patiënten moeten dus altijd op hun hoede zijn zodat ze niet plots beroep moeten doen op noodmedicatie. Bovendien kan astma zonder behandeling op termijn structurele schade berokkenen aan de longen.

Ga prikkels uit de weg

Hoewel de geneesmiddelen vandaag al heel wat symptomen verhelpen, bestaat de behandeling in de eerste plaats uit het vermijden van contact met alle prikkels die een astma-aanval kunnen uitlokken. Buitenshuis is dat uiteraard niet altijd even evident. Maar thuis kan de patiënt heel wat maatregelen nemen die contact met allergenen vermijden. Voorbeelden zijn stoppen met roken, tapijten en gordijnen wegnemen...

Twee groepen geneesmiddelen

De geneesmiddelen tegen astma bestaan uit twee grote groepen: de bronchodilatatoren (luchtwegverwijders) en de ontstekingsremmers. De bronchodilatatoren verlichten de symptomen. Ze kunnen klachten immers zeer snel verzachten. Maar ze hebben geen invloed op het onderliggende probleem van de ontsteking van de luchtwegen.

β₂-mimetica

Sommige bronchodilatatoren werken op de lange termijn, andere op de korte. Die laatste worden voorgeschreven als noodmedicatie. Ze doen snel en tijdelijk de spieren van de bronchiënwand ontspannen, de vernauwing verdwijnt. Zo kan er tijdens de aanval opnieuw voldoende lucht in en uit de longen. Voor patiënten is het dus belangrijk om steeds een snelwerkende luchtwegverwijder bij zich te hebben.
Langwerkende β₂-mimetica hebben een werkingsduur van twaalf uur of langer. Ze worden gebruikt voor de onderhoudsbehandeling van astma, in combinatie met corticosteroïden.

Anticholinergica

Kortwerkende anticholinergica kunnen een alternatief zijn voor de β₂-mimetica. Het luchtwegverwijdend effect is niet zo groot, maar ze verminderen wel de slijmproductie.
Als de patiënt enkel bronchodilatatoren gebruikt, bestaat het risico dat de ontstekingen toenemen. De dilatatoren zijn in principe enkel geschikt om de symptomen van astma te verlichten. Toenemend dagelijks gebruik van bronchodilatatoren met korte werking wijst erop dat de ziekte niet goed onder controle is. In dat geval zal de preventieve behandeling worden aangepast.

Methylxanthines

Omwille van de bijwerkingen en de matige luchtwegverwijding hebben methylxanthines heel wat terrein verloren. Ze kunnen echter wel nuttig zijn als de klassieke combinatie van langwerkende β₂-mimetica – inhalatiecorticosteroïden (zie verder) de astma niet onder controle houdt.

Onderhoudstherapie

De ontstekingsremmers dienen als onderhoudstherapie. Ze verlichten de last niet, maar gaan de ontstekingen tegen. Onderhoudsmedicatie moet elke dag ingenomen worden. De meest doeltreffende zijn de corticosteroïden. De corticosteroïden onderdrukken de ontstekingsreacties. Deze worden meestal geïnhaleerd, wat de nevenwerkingen tot een minimum beperkt zonder daarbij te raken aan hun efficiëntie. Soms is het nodig om corticosteroïden via orale weg in te nemen (tabletten) om de astma onder controle te houden.

De antileukotriënen hebben dan weer een ontstekingsremmende werking die complementair is met die van de corticosteroïden. Antileukotriënen alleen hebben een klein en variërend luchtwegverwijdend effect. Ze worden oraal ingenomen.

De derde en laatste soort zijn de cromonen. Die kunnen allergische reacties voorkomen, maar ze worden minder vaak gebruikt omdat ze geen zo’n krachtige werking hebben tegen ontstekingen. Ze zijn minder effectief dan de corticosteroïden.

Combinatiebehandeling

Sinds enkele jaren zijn er medicijnen die de corticosteroïden en de β₂-mimetica combineren in één inhalator of poederverstuiver. Het bronchodilaterende effect motiveert om de combinatiebehandeling te gebruiken. De combinatiemedicijnen vereenvoudigen ook de behandeling.

Immunomodulerende behandeling

In bepaalde gevallen kan de astma onder controle worden gehouden met een medicijn dat een specifieke substantie aanvalt, immunoglobine E. Deze behandeling (via inspuitingen) wordt enkel gebruikt bij patiënten met een te hoge immunoglobine E-waarde, met een allergische astma waarbij de klassieke behandelingen niet werken.

De behandeling wordt aangepast aan de symptomen. De behandeling wordt zwaarder als de symptomen aanhouden ondanks een correct gevolgde behandeling. Als daarentegen de symptomen volledig onder controle zijn gedurende minstens 3 maanden, wordt de behandeling verlicht. Patiënten bezoeken hun arts doorgaans om de 3 maanden zodat hun behandeling zo goed mogelijk aansluit bij hun astma (symptomen overdag of ’s nachts, verslechtering van de ademhalingsfunctie). Een goede communicatie met de arts is hoe dan ook onontbeerlijk.