Behandeling

Het beleid van de artsen wordt bepaald door de aanwezigheid van deze uitzaaiingen (botmetastasen): vooral het comfort van de patiënt en het verlengen van zijn leven zijn nu belangrijk.

Botmetastasen worden op 2 manieren behandeld. Aan de ene kant door een behandeling gericht tegen de kankercellen. Dit met als objectief kankergerelateerde klachten te verlichten, de tumor te reduceren of de levensduur te verlengen. Hiervoor wordt een chemo- , hormoon- of radiotherapeutische behandeling gebruikt. Daarnaast bestaan er ook behandelingen die specifiek gericht zijn op het verminderen van botcomplicaties veroorzaakt door botmetastasen, zoals pijn en breuken. Pijnstillers, chirurgie en 'botbeschermers' zijn potentiele behandelingen. 

Doeltreffendheid van 'botbeschermers'

Bij de behandeling van botmetastasen wordt meer en meer gebruik gemaakt van 'botbeschermers'. Om hun werking te begrijpen, moeten we ons herinneren dat kankercellen die in het bot zijn binnengedrongen, er de werking van de botafbrekende osteoclasten stimuleren. 'Botbeschermers' daarentegen remmen de werking van deze cellen.

In dat opzicht hebben 'botbeschermers' meerdere effecten:

• een pijnstillende werking;
• preventie en vermindering van botvernietiging en van fracturen als gevolg daarvan;
• verbetering van de levenskwaliteit;
• preventie van hypercalcemie (abnormale verhoging van de calciumspiegel).

Welke follow-up vraagt een behandeling met 'botbeschermers'?

Een behandeling met 'botbeschermers' kan leiden tot een vermindering van het calciumgehalte in het bloed. Voordat men de behandeling start, is een bloedafname dus noodzakelijk om het calciumgehalte alsook het vitamine D-gehalte te meten. Daarna wordt op regelmatige basis bloed afgenomen. Patiënten die met 'botbeschermers' worden behandeld, moeten ook dagelijks een supplement van minstens 500 mg calcium en 400 IU vitamine D innemen, behalve in geval van hypercalcemie.

Bijzondere aandacht gaat naar het gebit en de kaken bij patiënten die worden behandeld met 'botbeschermers'. Er bestaat inderdaad een risico op osteonecrose van de kaak (ernstige wonde die niet of slecht geneest ter hoogte van de kaak). Voordat de behandeling wordt gestart, moet een volledige stand van zaken worden opgemaakt van de mond en het gebit. Een goede mond- en tandhygiëne tijdens de behandeling is erg belangrijk en de patiënt dient het optreden van aandoeningen in de mond direct te melden aan de behandelende arts.

Radiotherapie

Radiotherapie heeft een belangrijke, tweeledige rol:

• ze vermindert de pijn die wordt veroorzaakt door de metastasen,
• ze vertraagt de evolutie van de metastasen.

Wanneer radiotherapie wordt toegediend in het kader van metastasen, gebeurt dit meestal in slechts enkele bestralingssessies.

Chemotherapie

Het doel van chemotherapie is het verbeteren van de levenskwaliteit van de patiënt, indien dit mogelijk is. De arts zal dus altijd voor ogen houden dat het positieve effect niet wordt tenietgedaan door de eventuele bijwerkingen van deze behandeling.

Hormoontherapie voor bepaalde kankers

Bepaalde kankers zijn gevoelig voor het effect van lichaamseigen hormonen. Bij sommige vormen van borstkanker bijvoorbeeld bevordert oestrogeen de ontwikkeling van kankercellen. Hetzelfde geldt voor testosteron bij prostaatkanker. Een hormonale behandeling daarentegen, verhindert dit effect van hormonen op kankercellen. Hormoontherapie is in het bijzonder doeltreffend voor het verlengen van de levensduur van bepaalde patiënten met botmetastasen die hormoonafhankelijke tumoren hebben.

Geneesmiddelen tegen pijn

In het begin kunnen klassieke ontstekingsremmers erg doeltreffend zijn voor de behandeling van botpijnen. Dit kan echter ook een valkuil zijn. Sommige patiënten denken dat pijn die vermindert met de inname van een ontstekingsremmer zeker goedaardig moet zijn. Dat is niet altijd het geval.

Heelkunde bij complicaties van metastasen

Het is doorgaans niet de bedoeling om met een heelkundige ingreep een botmetastase weg te nemen. Bij de behandeling van bepaalde complicaties van botmetastasen heeft chirurgie echter wel een belangrijke rol.

Botmetastasen kunnen fracturen veroorzaken. Wanneer de levenskwaliteit van de patiënt kan verbeterd worden door chirurgie, is het zeker nodig om te opereren.

Ook kunnen sommige wervelmetastasen een compressie van het ruggenmerg in het wervelkanaal veroorzaken. Een dergelijke compressie is een neurologische urgentie. Soms is een heelkundige ingreep noodzakelijk om de druk op het merg te verminderen en potentieel ernstige neurologische complicaties te vermijden, zoals een verlamming van de onderste ledematen of incontinentie. In dit kader wordt chirurgie vaak gecombineerd met radiotherapie.