Begrijpen

Botmetastasen kunnen een complicatie zijn van kanker

Dit komt het meest voor. De botmetastasen worden dan op hetzelfde moment ontdekt als de primaire kanker wanneer de oncoloog een balans opmaakt voor het opsporen van metastasen in bot, lever… Soms verschijnen botmetastasen ook maanden of zelfs jaren na het ontdekken van de primaire kanker.

Botmetastasen kunnen kanker aan het licht brengen

Soms worden botmetastasen ontdekt wanneer de patiënt nog niet weet dat hij kanker heeft. Dan is het moeilijk om te achterhalen wat de primaire kanker is waarvan deze metastasen het gevolg zijn. Soms wordt de primaire kanker nooit ontdekt.

Celvernieuwing

Zo goed als alle cellen van het organisme delen zich. Cellen worden immers ouder, sterven af en worden vervangen door jonge cellen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de huid, het slijmvlies van het spijsverteringsstelsel, maar ook voor de beenderen die voortdurend in een toestand van vernietiging en heropbouw verkeren. De celdeling verloopt evenwel gecontroleerd, omdat er normaal gezien een evenwicht moet zijn tussen het aantal geëlimineerde cellen en het aantal nieuwe cellen.

Verschijnen van een tumor

Bij kankercellen verloopt deze celdeling niet langer gecontroleerd. Deze cellen vermenigvuldigen zich ongeremd zodat er een gezwel ontstaat: een tumor. Wanneer een dergelijke tumor blijft groeien en door het omliggende weefsel heen groeit en deze vernietigt, spreekt men over een kwaadaardige tumor.

De meeste kankers kunnen botmetastasen veroorzaken. Sommige kankers zijn echter meer ‘osteofiel’ dan andere.

De kankers die het frequentst verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van botmetastasen zijn:

• borstkanker,
• prostaatkanker,
• longkanker.

Wanneer de celdeling en –vermenigvuldiging van kankercellen niet worden afgeremd door klassieke verdedigingsmechanismen van het lichaam of door een kankerbehandeling, kan de tumor zo groot worden dat deze op een zeker ogenblik door de wand van de bloed- en lymfevaten doorbreekt.

De kankercellen verplaatsen zich dan door het lichaam en zullen zich naargelang hun respectievelijke biologische affiniteit gaan vestigen in bepaalde organen, die soms ver verwijderd zijn van de oorspronkelijke locatie (primaire tumor). Daar worden nieuwe kwaadaardige tumoren gevormd, “metastasen” genoemd.

Metastasen kunnen op vele plaatsen in het lichaam ontstaan, afhankelijk van het type kanker. De meest voorkomende organen waar metastasen voorkomen zijn onder andere:

• de beenderen,
• de lever,
• de hersenen,
• de longen.

Botmetastase versus primaire botkanker

Meer dan 60% van de tumoren in het bot zijn botmetastasen. Bepaalde andere tumoren in het bot zijn dus primaire bottumoren, ze ontstaan in het bot zelf. Primaire bottumoren zien we meer bij kinderen en adolescenten (tot jonge volwassenen), terwijl botmetastasen meer gezien worden bij 50-plussers.

Migratie van kankercellen naar het bot

Botmetastasen ontstaan wanneer kankercellen vanuit hun oorspronkelijke locatie via bloed- of lymfevaten naar het bot gemigreerd zijn. Deze kankercellen hechten zich vast in het bot en beginnen zich op dezelfde manier te vermenigvuldigen als de primaire kanker. Ze veroorzaken een ontstekingsreactie in het bot, wat vaak botpijn veroorzaakt. Daarnaast stimuleren de kankercellen vaak ook botafbraak…

Vernietiging van het bot

Beenderen zijn geen starre structuren: bot wordt aanhoudend afgebroken door cellen met de naam osteoclasten, en nadien heropgebouwd door osteoblasten. Kankercellen stimuleren de botcellen die verantwoordelijk zijn voor de afbraak (osteoclasten). Het bot wordt hierdoor broos, waardoor breuken en andere botcomplicaties kunnen optreden. Soms, maar dat is zeldzaam, stimuleren de kankercellen de opbouwende cellen (osteoblasten), maar dan op anarchistische wijze.

De meest getroffen botten

Niet alle botten worden even vaak getroffen door metastasen. De meest getroffen plaatsen zijn:

• de wervelkolom en de wervels,
• de bekkenbeenderen,
• de ribben.