Begrijpen

Kanker van de dikke darm en van de endeldarm

Als de tumor zich in de dikke darm bevindt, dan spreken we van dikkedarmkanker. Wanneer hij zich verderop, in de endeldarm bevindt, gaat het om endeldarmkanker. Gezien de talrijke overeenkomsten tussen deze twee types wordt vaak de algemenere term ’darmkanker’ gebruikt.

Binnenwand van de darm aangetast

Darmkanker ontstaat in de binnenste laag van de darm, namelijk in de oppervlaktelaag die mucosa (of klierepitheel) wordt genoemd. Deze oppervlakkige (epitheel)cellen ontaarden en delen zich op een abnormale en ongecontroleerde manier, waardoor ze hun normale functie verliezen. Deze cellen vormen aldus een gezwel van de dikkedarmwand.

Symptomen van darmkanker

Dit gezwel van de dikkedarmwand ontwikkelt zich over een zekere tijdsspanne en kan aanleiding geven tot volgende symptomen:

• bloeding
• constipatie (ongewone constipatie of bestaande constipatie die erger wordt)
• diarree
• mogelijke obstructie van de dikke darm die de stoelgang verhindert, zodat een dringende medische ingreep noodzakelijk is.

De poliep: een precancereus letsel

Vaak ontstaat darmkanker uit een klein gezwel, poliep genoemd. Deze beschouwen we als een precancereus letsel. De cellen waaruit ze bestaat, ondergaan een verandering en zullen ontaarden. Dit proces noemen we dysplasie. Naar schatting leiden één tot twee op de 100 poliepen uiteindelijk tot kanker.

Elk jaar worden in België meer dan 7.500 nieuwe gevallen gediagnosticeerd (bijna 400.000 in Europa). Darmkanker is de op één na meest voorkomende kanker bij de vrouw (na borstkanker) en de op twee na meest voorkomende bij de man (na long- en prostaatkanker). De kans op darmkanker neemt toe vanaf de leeftijd van 50 jaar.

Bij meer dan de helft van de patiënten zal darmkanker uitzaaien. Essentieel is dus om de diagnose in een vroeg stadium te stellen. Daarom moet de screening naar deze kanker zonder voorbehoud worden aangemoedigd.

Leeftijd: de belangrijkste risicofactor

De leeftijd wordt beschouwd als de belangrijkste risicofactor voor darmkanker. Iedereen ouder dan 50 jaar heeft een verhoogd risico op het ontwikkelen van darmkanker. Screening is daarom des te belangrijker. Uiteraard kan deze kanker op elke leeftijd voorkomen.

Voeding en darmkanker: eet evenwichtig

Een onevenwichtige voeding, rijk aan dierlijke vetten, speelt waarschijnlijk een bevorderende rol in vergelijking met een dieet dat rijker is aan plantaardige vetten en groenten en fruit. Op dezelfde manier verhoogt zwaarlijvigheid het risico op darmkanker, terwijl lichaamsbeweging dat risico vermindert.

Roken en darmkanker: twee keer meer risico

Roken kan een rol spelen bij het ontstaan van darmkanker. In het algemeen verdubbelt het risico door te roken.

Ook alcohol speelt mogelijk een rol, maar dat is tot op de dag van vandaag niet duidelijk aangetoond. Ten slotte zou ook milieuvervuiling voor een deel verantwoordelijk zijn.

Erfelijke vormen van darmkanker

Bepaalde vormen van dikkedarm- en endeldarmkanker zijn erfelijk als gevolg van genetische afwijkingen. Ze vertegenwoordigen slechts ongeveer 5% van de gevallen, maar er moet bijzondere aandacht aan worden besteed. Een systematische opsporing is in de getroffen families noodzakelijk. Deze vormen treffen vaak meerdere leden van eenzelfde familie en dat op jonge leeftijd (20-40 jaar). Er bestaan twee grote types erfelijke darmkanker:

• familiale polypose,
• de erfelijke niet-polypose darmkanker, ook het syndroom van Lynch genoemd.

Inflammatoire darmziekten

Mensen die sinds lange tijd (meer dan 10 jaar) een inflammatoire darmziekte (ziekte van Crohn of colitis ulcerosa) hebben, lopen een hoger risico om dikkedarmkanker te ontwikkelen.