In een in maart door de American Cancer Society gepubliceerde studie schatten onderzoekers dat in 2023 bij 153.000 mensen in de Verenigde Staten darmkanker zal worden vastgesteld. Van die gevallen zou ongeveer 13 procent zich voordoen bij mensen onder de 50 - een toename van 9 procent in deze leeftijdsgroep sinds 2020.

Colorectale kanker en zwaarlijvigheid

Terwijl de nieuwe diagnoses van colorectale kanker bij 50-plussers sinds hun piek in 1985 zijn afgenomen, gaan de trends bij jongere mensen de verkeerde kant op, aldus Dr. Steven Itzkowitz, hoogleraar geneeskunde en oncologische wetenschappen aan de Icahn School of Medicine van Mount Sinai in New York City. En dat niet alleen, maar de kankers die worden vastgesteld bij mensen onder de 50 hebben de neiging agressiever te zijn. Waarom stijgt het aantal gevallen onder jongere mensen? Onderzoekers weten het niet zeker en proberen deze vraag te beantwoorden, zei Dr. Itzkowitz, maar enkele verschuivingen in risicofactoren hebben aanwijzingen opgeleverd. Een belangrijke studie, gepubliceerd in 2022, concludeerde dat zwaarlijvigheid op 20- of 30-jarige leeftijd het risico op colorectale kanker in een vroeg stadium meer dan verdubbelt.

Darmkanker: welke risicofactoren in de kindertijd?

Binge drinken - meestal gedefinieerd als vijf of meer drankjes voor mannen in ongeveer twee uur, en vier of meer voor vrouwen - is ook voorgesteld als een mogelijke factor. Deze praktijk neemt al tientallen jaren gestaag toe bij volwassenen van 30 jaar en jonger. Maar er is waarschijnlijk veel meer aan de hand, aldus Nancy Baxter, colorectaal chirurg en hoofd van de Melbourne School of Population and Global Health van de Universiteit van Melbourne. Onderzoekers begrijpen nog steeds niet hoe risicofactoren in de kindertijd - zoals geboren zijn via een keizersnede, antibiotica hebben gebruikt of aan bepaalde milieu-invloeden zijn blootgesteld - het risico op colorectale kanker in een vroeg stadium kunnen beïnvloeden, of welke rol het microbioom kan spelen.

Levensstijl en kankerpreventie: wat  is het verband?

Vandaag wordt algemeen aangenomen dat een gezonde levensstijl een rol speelt in het voorkomen van diverse vormen van kanker, ook van darmkanker. Een gezonde voeding, een laag alcoholverbruik, een gezond gewicht (d.w.z. met een BMI* tussen 18,5 en 25) en regelmatige lichaamsbeweging zijn beschermende factoren tegen darmkanker. Meerdere studies wijzen in die richting:

• uit de EPIC-studie¹ - ze werd gevoerd bij zo’n 500.000 mensen in tien Europese landen - blijkt bijvoorbeeld dat het risico op darmkanker bij mensen die meer dan 160 gram rood vlees en vleeswaren per dag eten een derde hoger ligt dan bij mensen die minder dan 20 gram vlees per dag eten. De studie bracht ook de beschermende rol van regelmatige visconsumptie aan het licht;
• een rapport uit 2011² van het World Cancer Research Fund bevestigt dat mensen die lichamelijk actief zijn minder risico op darmkanker lopen dan mensen die weinig bewegen. Het rapport wijst ook overgewicht en obesitas aan als risicofactoren voor darmkanker.

* Om uw BMI te berekenen, deelt u uw gewicht (in kg) door uw lengte (in m²) in het kwadraat.

Levensstijl heeft invloed op overlevingskansen

Uit een heel recente studie³ blijkt nu dat gezond leven niet alleen het ontstaan van kanker helpt voorkomen, maar ook de overlevingskans van patiënten bij wie darmkanker is vastgesteld vergroot en hun risico op recidieven (hervallen) verkleint. In de studie werden drie parameters gebruikt:

• een gezond gewicht behouden,
• regelmatig aan sport doen,
• een voedingspatroon aannemen met veel volle granen, fruit en groenten en met weinig rood vlees en charcuterie.

De onderzoekers hebben aangetoond dat bij patiënten die zich gedurende de zeven jaar dat de studie liep het meest scrupuleus aan deze voorschriften hielden de sterftekans 42% lager lag en dat ook hun kans op recidieven kleiner was.

Aanvullend op de traditionele behandelingen

Een gezonde levensstijl is geen alternatief voor de traditionele behandelingen van darmkanker, maar wel een aanvulling erop. De mensen die aan de studie meededen, hadden trouwens allemaal een heelkundige ingreep ondergaan en ook chemotherapie gevolgd.