Begrijpen

Hiv: overdracht via geslachtsbetrekkingen

Het virus wordt vooral overgedragen bij onveilig vrijen. Het hiv kan worden overgedragen als sperma, zaadvocht, vaginale of anale afscheiding in contact komt met een slijmvlies: het slijmvlies van de vagina, de aars of de mond. Het virus kan ook worden overgedragen als er geen ejaculatie plaatsvindt.

Transmissie via bloed dat besmet is met het hiv-virus

Daarnaast kan het virus worden overdragen bij blootstelling aan bloed dat besmet is met het hiv. Mensen die drugs inspuiten (en gebruikte spuiten doorgeven) en gezondheidswerkers (door prikongevallen met bloed van geïnfecteerde patiënten) lopen het hoogste risico. In de ontwikkelde landen is er geen risico meer op overdracht van het hiv door een bloedtransfusie.

Overdracht van hiv van moeder op kind

Een hiv-positieve moeder loopt 20 tot 30% kans om het virus op haar kind over te dragen tijdens de zwangerschap, de bevalling of bij borstvoeding. Met een goede medische begeleiding en een geschikte behandeling is dat risico echter miniem.

Het aantal hiv-infecties neemt toe ?

Sinds de jaren tachtig en het begin van de epidemie stijgt het aantal hiv-infecties in België continu. In 2009 was het aantal nieuwe infecties in ons land hoger dan ooit: er werden 1.115 nieuwe infecties gediagnosticeerd. Het hiv is dus niet op de terugweg, integendeel!

Het aantal aidsgevallen neemt af

Maar het aantal gevallen van aids, dus de volle ziekte, is sinds het begin van de epidemie sterk gedaald. Tussen 1995 en 1997 is het aantal gevallen met de helft afgenomen dankzij de tritherapie. Sindsdien blijft het min of meer stabiel. Toch zijn er nog veel mensen die pas laat ontdekken dat ze seropositief zijn, namelijk als ze al aids hebben. Bovendien heeft de ontwikkeling van antivirale middelen ten onrechte de indruk gegeven dat seropositief zijn een goedaardige situatie is, een situatie die gemakkelijk met geneesmiddelen onder controle kan worden gebracht.

Van hiv tot aids

Het hiv, het humane immunodeficiëntievirus, valt het immuunsysteem aan. Het veroorzaakt een immunodepressie, een verzwakking van het immuunsysteem. Het lichaam is daardoor niet meer goed beschermd: het slaagt er niet meer in om zich te verdedigen tegen ziektes waar het normaal geen moeite mee heeft. Het optreden van aandoeningen die typisch zijn voor een toestand van immunodepressie, markeert de evolutie van seropositiviteit naar het ziektestadium: aids (acquired immunodeficiency syndrome).

Hiv valt het immuunsysteem aan

Het hiv bouwt zijn genetische patrimonium in dat van de geïnfecteerde cel in. Het transformeert zijn RNA in DNA door middel van het reverse transcriptase. Vervolgens bouwt het virus dat DNA in dat van een gastheercel in, dankzij het enzym integrase. De geïnfecteerde cellen kunnen dan zelf grote hoeveelheden virussen produceren, die op hun beurt andere cellen gaan infecteren. Sommige cellen dienen als reservoir voor hiv.

Hiv: aantasting van de witte bloedcellen

Het hiv infecteert hoofdzakelijk de CD4-cellen (T4-lymfocyten), een type witte bloedcel dat essentieel is voor het immuunsysteem. Dagelijks worden miljoenen CD4-cellen vernietigd. Het lichaam slaagt er eerst nog in om ze te vervangen, maar dat duurt maar een tijdje. Uiteindelijk geraakt het immuunsysteem uitgeput.

Iemand die drager is van het hiv, is seropositief. We onderscheiden drie stadia bij de infectie:

• Stadium A: een stadium zonder symptomen, dat gekenmerkt wordt door een wisselende graad van verzwakking van het immuunsysteem (immunodepressie). Er treden nog geen opportunistische infecties op.
• Stadium B: het immuunsysteem takelt af. De eerste symptomen treden op. Doorgaans betreft het goedaardige aandoeningen: diarree, bepaalde vormen van candidose (schimmelinfectie), zona?
• Stadium C (aids): de infectie bereikt het stadium van aids (verworven immunodeficiëntiesyndroom) als er opportunistische infecties optreden.

Deze ziekten worden veroorzaakt door kiemen die gewoonlijk niet erg agressief zijn, maar van de immunodepressie profiteren om zich te ontwikkelen. Ze kunnen fataal aflopen. In dit stadium kunnen er ook bepaalde kankergezwellen optreden.