Cardiacarcinoom

Een cardiacarcinoom – of carcinoom van het gastro-oesophageale overgangsgebied (JOG) – is een kanker van de maagmond, de bovenste opening in het overgangsgebied met de slokdarm. De cardia is een spier die als functie heeft om te voorkomen dat de zuurafscheidingen van de maag en het ingebrachte voedsel terugvloeien naar de slokdarm. Het is dus een soort sluitspier.

Adenocarcinomen vormen de meerderheid van de kankers van de cardia. Op grond van de lokalisatie definieert de Siewert-classificatie drie types cardiacarcinoom:

• Type 1 of adenocarcinoom in het onderste deel van de slokdarm: adenocarcinoom waarvan het midden zich 1 tot 5 cm boven het gastro-oesophageale overgangsgebied bevindt.
• Type 2 of echt cardia-adenocarcinoom: het middelpunt van het adenocarcinoom bevindt zich 1 tot 2 cm onder de cardia.
• Type 3 of subcardiaal adenocarcinoom: de tumor zit tussen 2 en 5 cm onder het overgangsgebied en groeit in het bovendeel van de maag.

Sinds de jaren 1970 neemt het aantal nieuwe cardiacarcinomen voortdurend en constant toe in de westerse landen. Anderzijds is het aantal gevallen van kanker van de maagholte sterk teruggelopen bij onze bevolking als gevolg van de betere bewaarmethoden van voeding, en van de uitroeiing van HP.

Verschillende factoren houden verband met een hoger risico om cardiacarcinoom te ontwikkelen:

• Overgewicht en zwaarlijvigheid: personen met een body mass index (BMI) boven de 25 lopen meer risico. De body mass index kan men berekenen door het gewicht in kg te delen door de lengte in meters in het kwadraat.
• Gastro-oesophagale reflux (het terugvloeien van zure maaginhoud naar het onderste deel van de slokdarm), vaak in de hand gewerkt door een maagbreuk, een inwendige breuk waarbij een deel van de maag via de hiatus oesophageus – de opening in het middenrif – doorglipt naar de borstholte.
• Leeftijd: cardiacarcinoom komt gewoonlijk voor boven de leeftijd van 50 jaar
• Geslacht: mannen worden vijf keer vaker getroffen dan vrouwen(1)
• Roken
• Een dieet waarbij weinig groenten en fruit gegeten worden

In tegenstelling tot maagkanker vormt een infectie met de Helicobacter pylori-bacterie geen risicofactor voor cardiacarcinoom.

Slikstoornissen (dysfagie) vormen het voornaamste symptoom van cardiacarcinoom. Daarbij ervaart men een gevoel van blokkering of problemen om het voedsel door te slikken. De patiënt heeft last en/of pijn tijdens het eten, maar eenmaal het voedsel doorgeslikt is, verdwijnen die ongemakken snel. In de vroege stadia van de kanker komt dysfagie af en toe voor, en alleen tijdens het eten van vast voedsel. Naarmate de ziekte verder evolueert, treden de slikstoornissen op bij elk type voedsel (zelfs vloeistoffen). Dat gebeurt steeds vaker en uiteindelijk wordt het zelfs totaal onmogelijk om voedsel tot zich te nemen via de mond. Er kunnen zich ook andere symptomen voordoen, zoals:

• pijn,
• een verandering in de algemene gezondheidstoestand,
• koorts,
• spijsverteringsbloedingen (bloedoprispingen of bloedbraken).

Voor de diagnose van cardiacarcinoom worden dezelfde onderzoeken uitgevoerd als voor de diagnose van maagkanker:

• klinisch onderzoek, bloedafname en maagendoscopie voor de aanvangsdiagnose,
• CT-scan, echo-endoscopie, PET-scan, laparoscopie voor de extensiebalans.

Ook de behandeling vertoont overeenkomsten met die bij maagkanker en kan volgende stappen omvatten:

• Een chirurgische ingreep: afhankelijk van het type cardiacarcinoom en dus de lokalisatie van de tumor geeft men de voorkeur aan:
  • Een polaire oesogastrectomie bovenaan, anders gezegd een verwijdering van de bovenste twee derden van de maag en het onderste deel van de slokdarm,
  • Een totale oesogastrectomie (een volledige verwijdering van de maag en het onderste deel van de slokdarm),
  • Een totale of partiële gastrectomie,
  • Een endoscopische mucosectomie voor gelokaliseerde en oppervlakkige kankers (beperkt tot het slijmvlies).

• Perioperatieve (neoadjuvante of adjuvante) chemotherapie of een preoperatieve chemoradiotherapie als de tumor verder geëvolueerd, maar wel operabel is.
• Bij geavanceerde (niet-operabele) vormen of uitzaaiingen kiest men voor behandelingen zoals afzonderlijke chemotherapie of gecombineerd met doelgerichte behandelingen zoals anti-HER2-stoffen en angiogeneseremmers. De behandeling met immunotherapie lijkt veelbelovend en zal wellicht in de nabije toekomst beschikbaar zijn.

De keuze van de behandeling hangt eveneens af van het type kanker, van de omvang van de tumor, van zijn lokalisatie, zijn uitbreiding en het stadium van zijn ontwikkeling …