Definitie

Abnormale cellen

Maagkanker ontstaat wanneer cellen in de maag muteren, abnormaal worden en zich ongecontroleerd beginnen te vermenigvuldigen. Voor de kanker effectief tot ontwikkeling komt, kan de maag een ‘precancereuze’ toestand vertonen: door abnormale wijzigingen kunnen de cellen in de maag sneller cancereus worden. Medische opvolging in dit stadium is primordiaal om tijdig te kunnen ingrijpen.

Maagdysplasie

‘Maagdysplasie’ is de vaakst voorkomende precancereuze toestand van maagkanker. In dit geval hebben we te maken met een abnormale wijziging van het maagslijmvlies. Ze kan twee verschillende vormen aannemen:

• Laaggradige dysplasie: de transformatie en vermenigvuldiging van de cellen gebeurt traag, met een klein risico op de ontwikkeling van kanker.
• Hooggradige dysplasie: de abnormale cellen vermenigvuldigen zich aan een versneld tempo. Het risico op de ontwikkeling van kanker is groot.

Andere precancereuze letsels

De andere precancereuze letsels die kunnen leiden tot maagkanker zijn:

• Maagatrofie (de geleidelijke vermindering van de maagklieren, vaak als bijverschijnsel van een chronische ontsteking van het maagslijmvlies, zowel van infectieuze [Helicobacter pylori], chemische of auto-immuun-aard),
• Maagmetaplasie (geleidelijke vervanging van de maagbekleding door weefsel dat gewoonlijk voorkomt in de bekleding van de dunne darm en de dikke darm),
• Maagadenoom (een poliep bestaande uit abnormale kliercellen waarbij het weefsel gewijzigd werd als gevolg van een chronische ontsteking).

Verschillende vormen van kanker

Er bestaan verschillende types van maagkanker. Het adenocarcinoom komt het vaakst voor, want deze vorm vertegenwoordigt meer dan 90% van alle maagkankers. Een adenocarcinoom is een kanker die zich ontwikkelt uit cellen in het slijmvlies dat de maagwand bekleedt. ‘Linitis plastica’ is een bijzondere vorm van maagkanker. Het is een diffuse vorm van het adenocarcinoom die gewoonlijk de hele maag aantast en zich snel verspreidt in de diepere laag van de hele maagwand.

Andere types van maagkanker zijn veel zeldzamer:

• gastro-intestinale stromale tumoren
• maaglymfomen
• neuro-endocriene tumoren

Een veel voorkomende kanker

Maagkanker vertegenwoordigt 8% van het totale aantal kankers op wereldschaal. Deze kanker komt frequenter voor in bepaalde delen van de wereld, zoals Oost-Azië, Zuid-Amerika en Oost-Europa. Bij mannen is het de vierde en bij vrouwen de vijfde meest voorkomende kanker. Per 100.000 inwoners worden in België elk jaar 9 à 15 nieuwe gevallen van maagkanker gediagnosticeerd.

De voedselvertering

De maag is een orgaan dat deel uitmaakt van het spijsverteringsstelsel. Ze ligt boven in de buikholte, tussen de slokdarm en de twaalfvingerige darm. De maag heeft drie belangrijke functies:

• De tijdelijke opslag van het voedsel: nadat het voedsel gekauwd en doorgeslikt is, komt het via de slokdarm in de maag, waar het tijdelijk opgeslagen wordt.
• De beginnende voedselvertering: dankzij het samentrekken van de spierlagen wordt het voedsel gekneed en fijngemalen. De maag scheidt tegelijk een mengsel van verteringsenzymen (meer bepaald pepsine) en zuren af die het voedsel oplossen, zodat de verschillende voedingsstoffen later kunnen worden opgenomen in het verteringsproces.
• De overgang naar de twaalfvingerige darm: na 2 tot 7 uur trekt de maag zich samen zodat de voedingsbrij (omgevormd in een dik, zuur mengsel, spijsbrij genaamd) kan overgaan naar de twaalfvingerige darm voor de verdere vertering en opname van de voedingsstoffen.

Anatomie van de maagwand

De maagwand bestaat uit diverse opeenvolgende lagen weefsel:

1. De mucosa: de binnenbekleding van de maag. Als de maag leeg is, ziet dit maagslijmvlies er geplooid uit. Naarmate de maag zich vult, wordt het gladder.
2. De submucosa is opgebouwd uit bindweefsel. In deze laag vindt men de meeste bloed- en lymfevaten, naast zenuwcellen en vezels.
3. De muscularis of spierlaag bedekt de submucosa en is opgebouwd uit drie lagen spieren. Dat verklaart waarom de maag zo krachtig kan samentrekken.
4. De subserosa, gelegen tussen de spierlaag en de serosa.
5. De serosa, ook peritoneum viscerale genoemd, bekleedt de buitenste laag van de maag.