Diagnose

Er bestaat vandaag nog altijd geen test die met absolute zekerheid multiple sclerose kan opsporen. De diagnose is dan ook gebaseerd op een reeks samenhangende elementen, waarvan de voorgeschiedenis van de patiënt en het klinisch onderzoek door de arts het belangrijkst zijn.

Typisch voor multiple sclerose is het voorkomen van verschillende neurologische deficits op verschillende momenten bij een volwassene tussen 20 en 50 jaar, zonder andere verklaring.

De aanvullende onderzoeken hebben als doel:

- uit te maken of de witte stof van het ruggenmerg of de hersenen daadwerkelijk is aangetast;

- andere ziekten uit te sluiten die het ontstaan van de neurologische deficits kunnen verklaren;

- het bestaan van verschillende letsels aan te tonen.

Het principe van geëvoceerde potentialen

Bij een 'evoked response'-test krijgt de patiënt visuele (beelden), auditieve (geluiden) of gevoelsmatige prikkels toegediend. Op die manier wordt gemeten hoe lang de toegediende prikkels erover doen om de hersenen te bereiken.

Het belang van geëvoceerde potentialen

Deze tests kunnen een vertraagde informatieoverdracht aantonen als gevolg van myelineaantasting veroorzaakt door multiple sclerose. Soms brengen ze letsels (plaques) aan het licht die weinig of niet opspoorbaar zijn via NMR, bijvoorbeeld in de oogzenuwen of in het ruggenmerg.

Meervoudige letsels

NMR kan het bestaan van verschillende letsels aantonen op een specifieke plaats: de witte stof van de hersenen of het ruggenmerg.

MS begint immers nog voor de eerste symptomen verschijnen. Zo zal magnetische resonantie vaak verschillende letsels aan het licht brengen, ook al vertoont de patiënt slechts één enkel symptoom.

Steeds talrijker

Anderzijds kan NMR aantonen dat het aantal letsels geleidelijk is toegenomen als het onderzoek wordt herhaald.

Beperkingen van NMR

Hoe nauwkeurig NMR ook is, deze radiologische techniek kan niet alle letsels in de hersenen in beeld brengen. Omgekeerd brengt NMR vaak letsels aan het licht zonder dat de patiënt last heeft van symptomen, m.a.w. opstoten. NMR is dan ook nutteloos om uit te maken of het al dan niet om een opstoot gaat. Opstoten worden uitsluitend gedefinieerd door het verschijnen van nieuwe symptomen.

Vroegere symptomen kunnen trouwens verergeren door vermoeidheid, stress of een infectie. In dat geval is er geen sprake van een hersenontsteking of van nieuw letsel, en dus evenmin van een opstoot.

Niet altijd verplicht

Sinds de lancering van de NMR is een lumbaalpunctie steeds minder noodzakelijk. Er bestaan momenteel immers internationale diagnose criteria voor multiple sclerose, waardoor een lumbaalpunctie meestal niet nodig is.

Doelstellingen van een lumbaalpunctie

Een lumbaalpunctie heeft twee doelstellingen.

1. Enerzijds het bestaan van andere infectie- of ontstekingsziekten uitsluiten.

2. Anderzijds de diagnose 'multiple sclerose' helpen bevestigen.

Een abnormale hoeveelheid antilichamen

Bij zo'n punctie wordt cerebrospinaal vocht afgenomen. Analyse van dat vocht kan eventueel uitwijzen of er te veel antilichamen geproduceerd worden en het immuunsysteem ontregeld is. De aanwezigheid van die antilichamen (oligoclonale banden) is een sterk argument in de richting van multiple sclerose, al kunnen ze ook voorkomen bij andere ontstekingsziekten. Omgekeerd sluit hun afwezigheid MS niet definitief uit, en wordt het zelfs geassocieerd met eerder goedaardige vormen van MS.

Er bestaat vandaag nog geen betrouwbare test om MS op te sporen in het bloed. Bloedanalyses moeten andere, zeldzamer aandoeningen uitsluiten die soms precies dezelfde symptomen hebben als MS, bijvoorbeeld lupus erythematosus disseminatus of de ziekte van Lyme.