Begrijpen

Spontane spiercontracties

Het voedsel kan het traject van de mond tot de anus afleggen dankzij speciale spiercontracties: de peristaltiek.

De holle organen - slokdarm, maag en darmkanaal - hebben spierlagen die spontaan samentrekken en zo het voedsel geleidelijk voortstuwen. Zonder dat verschijnsel, ook wel de motiliteit van de spijsvertering genoemd, zou de hele transformatie van de voeding en de absorptie van voedingsstoffen onmogelijk zijn.

Normaal duurt het traject dat het voedsel aflegt van mond tot anus 24 tot 40 uur. Bij mensen die lijden aan het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is de transitsnelheid van het voedsel in het darmkanaal vaak gewijzigd. De contracties kunnen te snel of te traag verlopen, waardoor de patiënt last krijgt van diarree of constipatie.

Een verwerkingsfabriek

Het spijsverteringskanaal is een verwerkingsfabriek. Zodra het voedsel is ingeslikt, wordt het door het organisme 'bewerkt' tijdens een ingewikkeld verteringsproces. Het doel is uit het voedsel de eiwitten, koolhydraten, vetten, minerale zouten, oligo-elementen en andere stoffen te halen die onmisbaar zijn voor het functioneren van het menselijk lichaam.

Een lange weg

Nadat het voedsel gekauwd is, daalt het via de slokdarm af tot in de maag. Daarna komt het in de dunne darm, en ten slotte in de dikke darm of het colon. De resten die geen voedingswaarde meer hebben, worden vervolgens afgevoerd naar de endeldarm en op natuurlijke wijze uitgescheiden.

Voedsel wordt op twee manieren verteerd

De transformatie en vervolgens absorptie van voedingsstoffen door het organisme gebeurt vooral in de dunne darm. Voor het voedsel daar aankomt, blijft het drie tot zeven uur in de maag, waar het op twee manieren tegelijk wordt verteerd: mechanisch, omdat het wordt dooreengeroerd, en chemisch, omdat het voedsel wordt vermengd met maagsappen. De brij die daardoor ontstaat, de zogenaamde chymus, wordt dan naar het duodenum of twaalfvingerige darm geleid, een soort voorkamer van de dunne darm. Daar absorbeert het organisme ijzer, calcium, bepaalde suikers en vitaminen.

Bloedvaten nemen voedingsstoffen op

De chymus wordt daarna naar de dunne darm gevoerd. In dat ongeveer zes meter lange kanaal zetten de darmsappen het verteringswerk verder, waardoor de voedselmoleculen worden omgezet in voedingsstoffen. Dankzij de werking van de villi of darmvlokken, een soort uitstulpinkjes die op kleine franjes lijken en de binnenwand van de dunne darm bekleden, worden de voedingsstoffen vervolgens opgenomen door het bloedvatenstelsel. Na de doorgang door de dunne darm komt de niet-geabsorbeerde voedselmaterie in het colon terecht, ook wel dikke darm genoemd. De belangrijkste functie van het colon is water absorberen.

Komt vaak voor

Zowat 10 tot 15% van de Belgische bevolking zou aan het prikkelbaredarmsyndroom (PSD) lijden, ook wel spastisch colon genoemd. Het is een chronische aandoening van het gastro-intestinale systeem. Ze wordt gekenmerkt door een reeks symptomen zoals:

• buikpijn,
• opgezetheid,
• constipatie,
• diarree of
• afwisselend diarree/constipatie.

Goedaardige ziekte

Het PDS kan op elke leeftijd optreden en komt beduidend vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Hoewel het PDS het dagelijkse leven ernstig kan verstoren, gaat het om een goedaardige aandoening die het risico op darmkanker niet verhoogt. De oorzaken van het PDS zijn nog steeds niet helemaal duidelijk.