Behandeling

Ultiem redmiddel: chirurgie

Als de pijn ondragelijk wordt, de stijfheid van het gewricht zo erg is dat het bijna niet meer kan bewegen en de letsels op de radiografie zeer uitgesproken, zijn, dan kan de arts beslissen tot chirurgie. Die keuze hangt ook af van de leeftijd van de patiënt, zijn beroep, andere bestaande ziekten...

Preventieve chirurgie

Preventieve chirurgie kan worden uitgevoerd om misvormingen te verminderen die artrose kunnen veroorzaken: aangeboren ontwrichtingen of misvormingen van de heup, mechanische afwijkingen van de knie (genu varum, valgum) of gevolgen van een trauma.
Tussen preventieve en curatieve chirurgie kan met artroscopie, waarbij een sonde in het gewricht wordt ingebracht, de schade aan het gewricht worden nagegaan en eventueel bot- en kraakbeenstukjes die ontsteking kunnen uitlokken worden verwijderd.

Conserverende chirurgie

Bij artrose van de heup en de knie kan de chirurg eveneens een osteotomie uitvoeren. Bij deze operatie wordt een stuk bot weggesneden om de as van het gewricht te veranderen. Nadat de botten zijn doorgesneden, worden ze terug recht gezet en vastgezet met vijzen, nietjes of een plaat. Hoofdbedoeling van deze ingreep is de aandoening te stabiliseren maar ook de pijn te verminderen.

Het plaatsen van een prothese

Als laatste redmiddel wanneer de gewrichten te erg beschadigd zijn, kan de chirurg een volledige prothese plaatsen van de heup of knie. Het nadeel van een prothese is de korte levensduur ervan: ongeveer 15 jaar. Daarom wordt ze enkel bij oudere mensen geplaatst terwijl bij jongere patiënten de voorkeur wordt gegeven aan andere methoden van behandeling.

De specialisten die de aanbevelingen opstellen zijn unaniem: de behandelingen met geneesmiddelen dienen steeds gecombineerd te worden met niet-medicamenteuze maatregelen zoals revalidatie.

De kinesitherapeut kan op dat vlak interessante oefeningen voorstellen die aangepast zijn aan elk geval.

De symptomatische anti-artrose middelen met een langzame werking lijken eveneens de pijn te verlichten. Ze kunnen bovendien het proces van artrose afremmen en een operatie vermijden. Tot deze middelen behoren glucosamine, chondroïtinesulfaat, extracten van avocado en diacerheïne. Glucosamine is een farmaceutisch derivaat van een molecule die natuurlijk aanwezig is in het kraakbeen en het synoviale vocht. Glucosamine is beschikbaar als voedingssupplement en als geneesmiddel. Maar alleen het geneesmiddel kan het gewenste, therapeutische effect garanderen. Want om zijn status van geneesmiddel te krijgen, werden zowel de dosis als de kwaliteit van de glucosamine onderworpen aan strenge controles.

Pijnstillers

Paracetamol staat onderaan de basis van de piramide van de behandeling van pijn, die werd opgesteld door de Wereldgezondheidsorganisatie. Dat middel is meestal doeltreffend en wordt goed verdragen. Als met paracetamol alleen ernstige pijn niet kan worden verlicht, dan kan het gecombineerd worden met lichte opiaten. Dergelijke combinaties behoren tot de tweede trap van de pijnpiramide van de Wereldgezondheidsorganisatie.

Ontstekingsremmers

Ontstekingsremmers hebben het voordeel pijn te verlichten terwijl ze ook de mechanische ontsteking bestrijden die een gevolg is van de afbraak van het kraakbeen. De niet-steroïdale ontstekingsremmers (de NSAID) worden het meest gebruikt bij artrose. Ze worden 'niet-steroïdaal' genoemd omdat ze geen cortison bevatten.
Maar opgelet: ze kunnen bijwerkingen hebben zoals een ontsteking van de maag (risico van zweer) en van de darm en een verhoging van de bloeddruk.

Infiltraties

Indien met de voorgaand vernoemde behandelingen de pijn niet vermindert, kan de arts injecties geven met corticosteroïden met een lange werkingsduur in het gewricht: dat zijn de infiltraties. Deze injecties zijn doeltreffend bij een intensieve opstoot. Daarmee kan inderdaad het ontstekingsproces dat aan de basis ligt van de pijn worden afgeremd of volledig gestopt. Ze werken een tot twee maanden, maar men raadt af om er meer dan drie per jaar te geven in een zelfde gewricht. En ze kunnen ook niet voor elk geval worden gegeven: enkel de arts kan beslissen over het nut ervan.

Bij een injectie met hyaluronzuur wordt het gewrichtsvocht van het gewricht, vooral in de knie, vervangen door een gel met gelijkaardige eigenschappen. Het 'zieke' gewrichtsvocht wordt dan opgezogen en vervangen door de gel met hyaluronzuur. Drie tot vijf injecties met een week tussenperiode zijn nodig. De resultaten zijn omstreden: in sommige studies wordt bevestigd dat de pijn en de ontsteking verminderen en dat het gewricht beter functioneert en wel voor een relatief lange periode: gemiddeld tussen 6 en 12 maanden. Maar in andere studies was men minder optimistisch. Daarin werd van deze zeer dure techniek geen meerwaarde aangetoond tegenover een behandeling met paracetamol of met NSAID. Indien de arts het nodig acht, zou hij dus deze injectie enkel mogen gebruiken bij pijn die niet beantwoordt aan andere behandelingen (langs de mond ingenomen pijnstillers of infiltraties), op voorwaarde dat er geen uitstulping van het gewrichtsvlies bestaat.

Het is noodzakelijk een gewricht te laten rusten als er pijn is. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk, vooral als u dat gewricht moet gebruiken voor uw werk! Maar let op: rust wil niet zeggen dat men in bed moet blijven, maar wel dat men moet vermijden het pijnlijke gewricht te belasten! Het gebruik van een stok - eventueel tijdelijk - kan helpen om een pijnlijke heup of knie te ontlasten.