Oorzaken

Genetische mutaties

Ultraviolet licht (uv-stralen) van de zon of de zonnebank veroorzaakt schade aan het DNA (het genetische materiaal in de cel) waardoor mutaties optreden in verschillende genen. De genen die in ons DNA opgeslagen zitten, vormen een soort van mal voor de productie van duizenden eiwitten in ons lichaam. De eiwitten die uit de gemuteerde genen ontstaan, zijn eveneens abnormaal waardoor de cellen niet meer normaal functioneren.

Het p53 gen

Een gen dat vaak gemuteerd is bij basaalcelcarcinoom is het p53 gen. Dit gen is trouwens ook vaak gemuteerd in andere tumoren, waaronder het spinocellulair carcinoom.

Een ander gen dat vaak gemuteerd is in basaalcelcarcinoom is het PTCH gen dat deel uitmaakt van de zogenaamde 'hedgehog signaalroute', die de hoofdrol speelt in het ontstaan van basaalcelcarcinoom.

Arsenicum is een zwaar metaal dat in bepaalde regio's in natuurlijk bronwater zit. Het wordt nog gebruikt in de industrie (bijvoorbeeld voor de productie van insecticiden, in halfgeleiders voor led-lampen, zonnecellen, kopieerapparaat, faxen en laserprinters). Chronische blootstelling aan arsenicum kan leiden tot de ontwikkeling van basaalcelcarcinomen.

Steeds meer patiënten moeten geneesmiddelen nemen die de activiteit van het afweersysteem van het lichaam onderdrukken. Denk bijvoorbeeld aan mensen met gewrichtsontstekingen, zoals reumatoïde artritis, of darmontstekingen (ziekte van Crohn) of die een transplantatie hebben ondergaan. Als het afweersysteem minder goed werkt, kan het lichaam moeilijker weerstand bieden aan de ongebreidelde groei van kankercellen.

De huid is dan een bevoorrechte locatie voor de vorming van kankers omdat huidcellen sowieso al snel worden vervangen. Het risico op een genetische fout (mutatie) bij de celdeling is dus zuiver wiskundig gezien groter dan in organen waar cellen minder snel delen.

Hoewel onderdrukking van het afweersysteem van het lichaam door bepaalde geneesmiddelen het risico op basaalcelcarcinoom verhoogt, is vooral het risico op spinocellulair carcinoom verhoogd. In de normale bevolking zijn er vier basaalcelcarcinomen voor één spinocellulair carcinoom (verhouding 4/1). Maar in de groep transplantatiepatiënten is deze verhouding door onderdrukking van het afweersysteem omgekeerd en zijn er dus viermaal meer spinocellulaire carcinomen dan basaalcelcarcinomen.

Xeroderma pigmentosum

Xeroderma pigmentosum is een zeldzame erfelijke ziekte die de capaciteit van de huid vermindert om de schade veroorzaakt door ultraviolette stralen te herstellen. Mensen met deze afwijking ontwikkelen vaak meerdere huidkankers, waaronder ook basaalcelcarcinomen al van in de kinderjaren.

Basaalcelnaevus syndroom (syndroom van Gorlin)

Het basaalcelnaevus syndroom, ook syndroom van Gorlin genoemd, is een erfelijke huidziekte die onder andere wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van talrijke, steeds weerkerende, basaalcelcarcinomen. Deze patiënten hebben verder een typisch gelaat, evenals afwijkingen in andere organen zoals botten, ogen, zenuwen, genitale organen.

Het risico op het ontstaan van een basaalcelcarcinoom is het grootst op huid die vaak aan ultraviolet licht (uv-stralen) wordt blootgesteld, zoals het gezicht en het decolleté bij vrouwen, des te meer bij mensen met een licht huidtype.

Vroeger was dat vooral bij oude mensen, en dan nog meer bepaald mensen met een buitenberoep (boeren, bouwvakkers, wegwerkers …). Vandaag hebben ook jongere mensen vaker deze huidkanker, niet alleen zonnekloppers (vakantie, hobby …) maar ook mensen die overmatig gebruikmaken van de zonnebank. Hou er rekening mee dat blootstelling aan de zon cumulatief werkt: dat betekent dat de totale blootstelling de som is van alle vorige.

Huidtypes 1 en 2, dat zijn mensen met een lichte huid en blond/rood haar, zullen niet (1) of heel beperkt (2) bruinen maar des te gemakkelijker verbanden. Het verbranden van de huid op jonge leeftijd verhoogt het risico op basaalcelcarcinoom.