Behandeling

Om de best mogelijke zorg te bepalen, beoordeelt de arts verschillende aspecten, zoals de algemene gezondheid, de risico's en de aanwezigheid van andere medische aandoeningen. Hij bespreekt ook de persoonlijke verwachtingen van elke patiënt (bv. normale overleving met weinig bijwerkingen, diepe moleculaire respons met mogelijkheid om met bepaalde geneesmiddelen te stoppen enz.) om de beste therapeutische strategie te bepalen.

Doelstellingen van behandelingen van chronische myeloïde leukemie

Behandelingen van chronische myeloïde leukemie hebben drie doelstellingen:

• cytogenetische remissie: het Philadelphia-chromosoom is niet meer aantoonbaar bij genetische analyse; dit is de hoofddoelstelling van de behandelingen;
• hematologische remissie: het gehalte aan witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes in het bloed moet weer normaal worden;
• moleculaire remissie: de genetische mutatie BCR-ABL, die de ziekte veroorzaakt, is niet meer aantoonbaar bij genetische analyse.

Tyrosinekinaseremmers 'deactiveren' tyrosinekinase, een enzym dat verantwoordelijk is voor de abnormale proliferatie van bloedcellen. Deze behandeling maakt het dus mogelijk om het specifieke mechanisme van chronische myeloïde leukemie te stoppen. Tyrosinekinaseremmers zijn nu de belangrijkste behandeling voor deze bloedkanker.

Behandeling met tyrosinekinaseremmers

Behandeling met tyrosinekinaseremmers leidt bij de meeste patiënten tot een goede behandelingsrespons en een normale levensverwachting. Na 5 jaar heeft tot 80% van de patiënten een belangrijke moleculaire respons. Bijna 35% tot 70% van de patiënten zal waarschijnlijk een stabiele diepe moleculaire respons bereiken na 5 jaar (bij deze patiënten kan stopzetting van de behandeling worden overwogen). Naar schatting is 90% tot 95% van de patiënten na 5 jaar nog in leven en meer dan 85% na 10 jaar. Bij falen worden andere behandelingen overwogen: een andere tyrosinekinaseremmer heeft over het algemeen de voorkeur en in sommige gevallen is een beenmergtransplantatie een optie...

Leukemie onder controle

Tyrosinekinaseremmers maken het mogelijk om leukemie onder controle te houden en te voorkomen dat het overgaat in de acute fase. Het is echter van vitaal belang om de behandeling goed te volgen en niet te stoppen zonder dat eerst met de arts te bespreken. Volgens een studie ziet 20% van de patiënten zijn ziekte evolueren omdat ze hun behandeling niet correct volgen(1).

Remissie zonder behandeling

Patiënten die goed hebben gereageerd op een behandeling met tyrosinekinaseremmers en die een diepe moleculaire respons hebben behouden op lange termijn, kunnen mogelijk stoppen met de behandeling met tyrosinekinaseremmers, onder medisch toezicht - dit staat bekend als ‘behandelingsvrije remissie’. Merk echter op dat de ziekte kan terugkomen bij deze patiënten na stopzetting van de behandeling (dit is het geval voor tot 50% van de gevallen en meestal treedt het recidief op binnen 6 tot 8 maanden na het einde van de behandeling). Dat wijst op de noodzaak van regelmatig moleculair onderzoek na stopzetting van de behandeling. Patiënten bij wie de ziekte zich opnieuw manifesteert op moleculair niveau kunnen de behandeling met tyrosinekinaseremmers meestal hervatten. Bij ongeveer 90% tot 95% van deze patiënten wordt de ziekte weer ondetecteerbaar.

Vandaag speelt chemotherapie een eerder beperkte rol in de behandeling van chronische myeloïde leukemie. Een korte kuur orale chemotherapie kan worden gegeven in afwachting van de diagnose, als er symptomen zijn of als het niveau van de witte bloedcellen hoog is. Ze kan ook worden opgestart vooraleer met de eerstelijnsbehandeling wordt begonnen. Tot slot kan chemotherapie worden overwogen bij sommige patiënten die niet reageren op de conventionele behandelingen.

Stamceltransplantatie wordt zelden gebruikt voor de behandeling van chronische myeloïde leukemie, omdat het een zware behandeling is en, vooral, omdat gerichte behandeling met tyrosinekinaseremmers een doeltreffende standaardtherapie is. Merk echter op dat stamceltransplantatie de enige behandeling is die chronische myeloïde leukemie daadwerkelijk kan genezen, terwijl tyrosinekinaseremmers de ziekte doeltreffend onder controle houden en beheersen op de lange termijn.

Bij stamceltransplantatie worden de stamcellen met het Bcr-Abl-gen (het gen dat verantwoordelijk is voor de ziekte) verwijderd en vervangen door gezonde cellen.

In de chronische fase kunnen stamceltransplantaties slechts aan een zeer klein aantal mensen worden aangeboden:

• wanneer chronische myeloïde leukemie niet of niet meer reageert op tyrosinekinaseremmers;
• wanneer tyrosinekinaseremmers ernstige bijwerkingen veroorzaken;
• wanneer het aantal bloedcellen niet terugkeert naar de normale waarden.

In de versnelde of acute fase kan een stamceltransplantatie alleen worden overwogen als de behandeling met tyrosinekinaseremmers erin slaagt de ziekte terug te brengen naar de chronische fase of het aantal bloedcellen weet te verbeteren.