Behandeling

Verkleining van het longvolume

Het emfyseem bij COPD geeft een verlies van elasticiteit van de longen. De longen rond de luchtpijptakken zullen dus ineenzakken, waardoor de luchtwegobstructie nog versterkt wordt. Om dat fenomeen te bestrijden kunnen de longen heelkundig worden 'opgespannen', door het meest aangetaste deel te verwijderen. Die ingreep is alleen mogelijk bij een beperkte groep patiënten met emfyseem van het bovenste deel van de longen, die een sterk verminderde inspanningscapaciteit hebben.

Longtransplantatie

Longtransplantatie is een ingreep die zelden wordt uitgevoerd bij COPD. In België gaat het om een vijftigtal ingrepen per jaar. De meeste COPD-patiënten zijn immers al op leeftijd en verkeren in een slechte algemene toestand. In dat geval is een transplantatie zeer delicaat. Deze ingreep wordt meestal voorbehouden aan patiënten met een goede algemene gezondheidstoestand.

Bronchodilatatoren vormen de hoeksteen van de behandeling. Meestal worden deze geneesmiddelen toegediend via inhalatie. Ze worden ook gebruikt bij astma. Bronchodilatatoren doen de luchtpijptakken opengaan en verminderen de symptomen. Op die manier vermindert de kortademigheid bij inspanningen. Er bestaan kortwerkende en langwerkende bronchodilatatoren. Kortwerkende preparaten worden meestal gericht gebruikt bij acute klachten zoals kortademigheid. Vanaf het stadium van matig COPD worden langwerkende bronchodilatatoren gebruikt als dagelijkse onderhoudsbehandeling, van bij het begin van de klachten. Ze verminderen eveneens het optreden van opflakkeringen en verbeteren de levenskwaliteit.

Inhalatiecorticoïden worden voorbehouden voor ernstig COPD. Het zijn krachtige ontstekingsremmers die het aantal opflakkeringen verminderen. Soms worden ze gecombineerd met bronchodilatatoren, in dezelfde inhalator. Orale corticoïden worden voorbehouden voor kortdurend gebruik (tien tot vijftien dagen), alleen bij ernstige opflakkeringen.

In de ernstige stadia kan COPD leiden tot respiratoire insufficiëntie met zuurstofgebrek. De patiënt heeft dan behoefte aan externe zuurstoftoediening. Zuurstof kan worden gebruikt in de vorm van gasflessen, van een groot reservoir vloeibare zuurstof. Het kan ook uit de omgevingslucht getrokken worden met een machine die 'zuurstofconcentrator' genoemd wordt. Zuurstoftherapie is zeer hinderlijk: ze moet minstens 15 uur per dag worden toegediend, ook 's nachts, opdat de levensverwachting zou stijgen.

COPD is een chronische aandoening. De beschadiging van de luchtwegen is helaas onomkeerbaar. Hoewel we COPD niet kunnen genezen, is het wel te behandelen. Het doel van de behandeling is vooral het beperken van de frequentie en de ernst van de opflakkeringen (ongunstig voor de levensverwachting) en het verminderen van het gevoel van kortademigheid, dat de patiënt beperkt bij zijn dagelijkse activiteiten.

Revalidatie

Van bij de eerste stadia hebben COPD-patiënten de neiging om hun mate van lichaamsbeweging te verminderen. Helaas versnelt dat gebrek aan beweging op zijn beurt het wegsmelten van de spiermassa, en draagt het dus bij tot de achteruitgang van de longfunctie. Daarom is het noodzakelijk dat de behandelende arts en de fysiotherapeut samen een revalidatieprogramma opstellen. Dat moet de spieren versterken en de kortademigheid bij inspanningen verminderen. Vooraleer dat persoonlijke oefenprogramma wordt opgesteld (fietsen, wandelen, zwemmen...), wordt meestal een ergospirometrie uitgevoerd (meting van de longfunctie bij inspanning). Vanaf het moment dat de patiënt klachten heeft, moet een oefenprogramma worden voorgesteld. Dat vermindert de symptomen en het aantal opflakkeringen.

Fysiotherapie

De fysiotherapeut is een essentiële partner bij de behandeling van COPD. Hij neemt deel aan het revalidatieproces en helpt de patiënt met zijn dagelijkse activiteiten.