Wat zeggen uw patiënten als ze moeten overstappen op insuline?

“Als ik eenmaal moet spuiten, heb ik echt diabetes”, of “als je insuline spuit, heb je ergere diabetes dan wanneer je tabletten slikt.” Deze twee voorbeelden zijn onzin natuurlijk. De wijze van toediening zegt niets over de ernst van de aandoening. Diabetes heb je niet een beetje of heel erg, je hebt de ziekte of je hebt ze niet. De glucosecontrole zal uiteindelijk bepalen of het verhogen van de hypoglykemiërende medicatie, of het starten van insuline-injecties nodig is. Als orale medicatie niet volstaat, dringt insuline zich op.

Vanwaar dan die misvattingen over insulinetherapie?

Ze zijn het gevolg van te weinig voorlichting van patiënten. De derdelijnszorg (academische ziekenhuizen, Diabetes Liga enz., nvdr) heeft de voorbije jaren daarop hard ingezet op het beter informeren van de eerste lijn (huisartsen, thuisverpleegkundigen… nvdr), meestal toch het eerste aanspreekpunt van patiënten. Maar er is nog een lange weg te gaan.
Insulinetherapie biedt heel wat voordelen. Zo kan je de insulinedosis aanpassen in functie van je voeding, van sportinspanningen en van je bloedsuikerwaarde. Deze aanpassing van de behandeling aan het dagelijks leven verloopt veel moeilijker met tabletten dan met insuline.

Hebben insuline-injecties ook neveneffecten?

Van insuline spuiten kan je gemiddeld twee tot drie kilo zwaarder worden, omdat je minder glucose verliest via de urine. Daarnaast neemt de kans op hypo’s toe (te lage bloedsuikerspiegel, nvdr), dat voor ongemakken kan zorgen gaande tot bewustzijnsverlies. Ten slotte hebben sommigen mensen een echte fobie voor naalden. Juist vanwege deze nadelen zien vele diabetici op tegen de overstap naar insuline. Maar die zijn zeker niet onoverkomelijk.

Welk advies kan men geven om de overstap naar insuline te vergemakkelijken?

Aan die gewichtstoename bijvoorbeeld is met de hulp van een diëtiste en extra lichaamsbeweging gemakkelijk iets aan te doen. En hypo’s kunnen vermeden worden door de juiste insulinedosis te leren berekenen op basis van je maaltijd, fysieke inspanningen, je bloedsuikerwaarde op het moment... De diabetoloog en diabetesverpleegkundige of -educator begeleiden de patiënt bij die taak. Het spuiten wordt snel routine. Wat de fobie voor naalden betreft, die wordt meestal snel overwonnen. En de naalden die je daarvoor moet gebruiken, zijn vandaag de dag zo kort dat je nauwelijks nog pijn voelt.

Bewustwording van de risico's van suikerziekte

"Naar aanleiding van een kleine check-up heb ik toevallig vernomen dat ik deel uitmaakte van de grote familie van diabetespatiënten. Uit schrik ben ik onmiddellijk op mijn voeding gaan letten. Maar omdat ik zeer graag eet, is er van mijn mooie voornemens niet veel in huis gekomen. Mijn huisarts, die me al heel lang kent, heeft me daarop de risico's uitgelegd: verergering van de diabetes en optreden van complicaties."

Heilzame wandelingen

"Ik heb dan ook gezonde gewoontes aangenomen, die eigenlijk vrij goed te doen zijn. Ik heb ook een passie gekregen voor wandelen. Dat motiveert me. Over twee jaar trek ik te voet naar Santiago de Compostella. Dankzij het wandelen hoef ik nog altijd geen geneesmiddelen in te nemen. Dat komt later pas."

Hoe reageren de meeste diabetespatiënten en hun familieleden als ze de diagnose vernemen? 

We moeten een onderscheid maken tussen diabetes van het type 1 en van het type 2. Het eerste type treedt meestal op in de kindertijd of de puberteit en wordt vaak tijdens een spoedopname in het ziekenhuis vastgesteld. Het nieuws komt dan ook vrij onverwacht. Als ouder te horen krijgen dat je kind aan een chronische en ongeneeslijke ziekte lijdt, komt hard aan. Het kind van zijn kant moet op korte tijd een hoop informatie verwerken die cruciaal is voor zijn gezondheid, zoals insulinespuitjes, nieuwe eetgewoonten enz. Dat brengt soms verwarring teweeg, want er rijzen veel vragen over de toekomst, de levensverwachting en zo meer. Het verzorgend personeel staat echter klaar om de gezinnen in deze moeilijke momenten op te vangen en te begeleiden.

En hoe zit het met diabetes van het type 2? Hoe reageren mensen op die diagnose?

Dat is anders. In de meeste gevallen is de patiënt al de veertig voorbij. De diagnose wordt vaak toevallig gesteld, via een onderzoek naar aanleiding van een bloedafname of een gezondheidsprobleem. Het nieuws dat men diabetes heeft, komt dan ook minder hard aan. Toch hebben veel mensen het er moeilijk mee dat ze voor de rest van hun leven het etiket ‘diabeteslijder’ dragen. Ze maken zich ook zorgen over de veranderingen die hen zullen worden opgelegd, want ze beseffen dat ze hun eet- leefgewoonten zullen moeten aanpassen, dat sommige dingen verboden zullen worden enz.

Welke raad zou u diabetespatiënten en hun familieleden geven om dat nieuws te boven te komen?

Eerst en vooral, stel alle vragen die u tijdens en na de diagnose te binnen schieten. De arts en het verzorgend personeel zijn er om naar u te luisteren en zullen u informatie kunnen geven en u begeleiden. Aarzel niet om alles wat u bezighoudt of bang maakt, uit te spreken. Het is ook belangrijk dat de geheimzinnigheid rond de technische handelingen van de diabetesbehandeling wordt weggenomen. Er is bijvoorbeeld niets beschamends aan om uzelf een insulinespuit te zetten. Stop u er niet voor weg, het kan uw leven redden! En tot slot: informeer u en zoek zo veel mogelijk contact met andere diabetespatiënten. Veel informatie over de ziekte is vrij en makkelijk te vinden. Er bestaan ook veel diabetesverenigingen, zoals de Vlaamse Diabetes Vereniging (VDV), maar ook diabetesdagen en forums over diabetes. Al die dingen zullen u helpen om comfortabel te leven en de ziekte onder controle te krijgen.