In de praktijk

Niet veel mensen weten het, maar roken verhoogt de bloeddruk. Naast die negatieve invloed op de bloeddruk, verhoogt roken ook het risico op ontwikkeling van hart- en vaataandoeningen. Stoppen met roken is dan ook de efficiëntste maatregel om een hartinfarct of beroerte te voorkomen.

Elektronische bloeddrukmeter

De combinatie van een manuele bloeddrukmeter en een stethoscoop wordt meer en meer vervangen door een elektronische bloeddrukmeter. Die automatische toestellen bestaan uit een manchet, die wordt opgeblazen met een motor, en een elektronisch detectiesysteem. Met die toestellen kan de bloeddruk herhaaldelijk worden gemeten. De bloeddruk kan vrijwel ‘in real time’ thuis worden gevolgd. Sommige toestellen meten de bloeddruk aan de pols of de vinger. Die laatste zijn evenwel minder goed omdat de gemeten waarden niet nauwkeurig genoeg zijn. Het verdient aanbeveling klinisch gevalideerde toestellen te gebruiken.

Wittejashypertensie

Het gebruik van een elektronische bloeddrukmeter thuis kan nuttig zijn als de arts wittejashypertensie vermoedt. De bloeddruk die tijdens een visite wordt gemeten, kan immers hoger zijn dan de bloeddruk die thuis wordt gemeten. Dat kan een gevolg zijn van de stress die voortvloeit uit de aanwezigheid van de arts of een verpleegkundige. Wittejashypertensie illustreert mooi de invloed van emoties op de bloeddruk. Wittejashypertensie verhoogt het cardiovasculaire risico niet en is dus niet gevaarlijk.

Alle patiënten met hypertensie moeten hun levenswijze aanpassen. Dat geldt ook voor patiënten die een medicamenteuze behandeling krijgen of gaan krijgen. De aanpassing van de levenswijze heeft een dubbel doel:

• de bloeddruk verlagen
• de andere cardiovasculaire risicofactoren controleren (roken, te veel cholesterol, diabetes...).

Die metingen hebben eenzelfde doel als de medicamenteuze behandeling: het risico verkleinen op de ontwikkeling van een cardiovasculair probleem.

Ons eten bevat zeer veel zout. Dat zout heeft invloed op de bloeddruk. Het verhoogt de bloeddruk en vermindert de doeltreffendheid van antihypertensiva. Daarom wordt aangeraden weinig zout te gebruiken bij het koken, geen tafelzout toe te voegen en vooral geen kant-en-klare schotels te eten. Die bevatten immers veel zout. Tafelzout kan worden vervangen door kruiden en vervangingszout (kaliumchloride, KCl).

Regelmatige lichaamsbeweging verlaagt de bloeddruk. Dat is vooral zo bij mensen met een verhoogde bloeddruk. Maar regelmatige lichaamsbeweging helpt ook om het gewicht te controleren, vermindert de hoeveelheid vet in de buik, verbetert de vetten in het bloed en verlaagt het risico om diabetes te ontwikkelen. Dertig tot 45 minuten matige fysieke activiteit per dag wordt aanbevolen: sportactiviteiten zoals wandelen, joggen, fietsen, zwemmen... of activiteiten waarbij het hele lichaam wordt ingezet, zoals tuinieren, klussen of het huishouden doen.

Iedereen heeft al horen zeggen dat matige alcoholconsumptie goed is voor de gezondheid van de slagaders. Dat is juist, maar dat moeten we het wel eens zijn over wat ‘matige alcoholconsumptie’ inhoudt. De norm is hoogstens 21 glazen per week bij mannen en 14 glazen per week bij vrouwen. Dat stemt overeen met respectievelijk drie en twee glazen per dag. Vanaf vijf glazen per dag stijgt het risico op een cerebrovasculair accident. De bloeddruk bij ‘zware drinkers’ is gemiddeld tien mmHg hoger dan bij niet-drinkers.

Vermagering, zelfs een matige vermagering (5 tot 10% van het lichaamsgewicht), verlaagt de bloeddruk. Het is vooral belangrijk het abdominale vet weg te werken. Het abdominale vet gaat namelijk gepaard met een hogere bloeddruk, te veel vet in het bloed en een hoger risico op suikerziekte. Met andere woorden, het abdominale vet werkt het optreden van meerdere cardiovasculaire risicofactoren in de hand.

Een gezonde voeding kan helpen om de bloeddruk onder controle te brengen en te vermageren. Het wordt aangeraden om vetarme voedingsmiddelen te eten, verzadigde vetten en cholesterol te mijden en meer fruit en groenten (vijf porties per dag) en vis te eten.

Verzadigd vet zit vooral in vlees en zuivelproducten, maar ook in plantaardige producten zoals kokosolie en palmolie. Dat zijn uitzonderingen, want plantaardige oliën bevatten gewoonlijk onverzadigde vetten, die heilzaam zijn.