Erfelijke overdracht van hypofosfatasie

Meer dan 250 mutaties

Hypofosfatasie wordt veroorzaakt door een mutatie in het gen dat verantwoordelijk is voor de vorming van het enzym alkalisch fosfatase. Wereldwijd zijn meer dan 250 verschillende mutaties van dit gen gekend. Onderzoekers hebben een goede correlatie gevonden tussen de ernst van de symptomen bij hypofosfatasie en de resterende enzymactiviteit die volledig afhangt van het soort mutatie.  

Als de symptomen mild zijn, is er minstens één mutatie die evenwel nog een aanzienlijke enzymactiviteit mogelijk maakt. Als de symptomen ernstig zijn, zijn er vaak verschillende mutaties die ertoe leiden dat de enzymactiviteit zo goed als volledig is gestopt. Dat verklaart waarom hypofosfatasie in zo veel verschillende graden van ernst kan optreden: van alleen tandproblemen tot ernstige misvormingen van de beenderen.

Bij ernstige vormen: recessieve overdracht

De mutaties van het gen voor alkalisch fosfatase kunnen op verschillende manieren worden overgeërfd.

• Hypofosfatasie wordt autosomaal overgeërfd, dit betekent dat de ziekte niet geslachtsgebonden is: vaders en moeders kunnen de mutatie van hypofosfatasie doorgeven zowel aan zonen als aan dochters.
• Ernstige vormen worden meestal recessief overgeërfd. Dat betekent dat om de ziekte te hebben beide ouders drager moeten zijn van de mutatie en die doorgeven aan hun kind. De diagnose van hypofosfatasie kan dan al voor de geboorte, of onmiddellijk na de geboorte, of bij heel jonge kinderen worden gesteld.
• Bij een autosomaal recessieve overerving, zijn de ouders dragers zonder symptomen. De kans om een kind ter wereld te brengen zonder de mutatie is één op vier. De kans dat een kind van ouders die beide drager zijn, ook drager is, is één op twee; het kind is drager als het een mutatie heeft op één van beide chromosomen (heterozygoot). Het is dan drager maar niet ziek. De kans voor die ouders om een ziek kind te hebben, is één op vier; dan moet de mutatie op beide chromosomen aanwezig zijn (homozygoot).

Bij matige vormen: recessieve of dominante overdracht

Bij matige vormen van hypofosfatasie kan de overdracht autosomaal recessief of autosomaal dominant zijn. Een dominante overdracht betekent dat de ziekte tot uiting komt als de mutatie op slechts één van beide chromosomen aanwezig is. De kans voor elk kind om deze mutatie over te erven en dan ook de ziekte te hebben, is 50% als één van de ouders ziek is. Het soort mutatie zal echter de ernst van de symptomen bepalen. Daarom is een dominante overdracht binnen een familie niet altijd gemakkelijk te bewijzen.