Begrijpen

Rode bloedcellen

Dankzij het hemoglobine, dat hen trouwens de rode kleur geeft, brengen rode bloedcellen de noodzakelijke zuurstof tot bij de lichaamsweefsels. Ongeveer 90% van de patiënten met myelodysplasie heeft een hemoglobinegehalte dat lager is dan normaal. Een tekort aan rode bloedcellen wordt ‘anemie’ genoemd. Anemie is de vorm van cytopenie (tekort aan een type bloedcellen) die het vaakst voorkomt bij myelodysplasieën.

Witte bloedcellen

Het beenmerg maakt ook witte bloedcellen aan: deze voorkomen en bestrijden infecties. Er bestaan verschillende soorten witte bloedcellen: onder meer neutrofielen die vooral bacteriële infecties bestrijden, en lymfocyten die eerder virale infecties bestrijden. Bij bepaalde myelodysplasieën is het beenmerg niet in staat om een voldoende aantal witte bloedcellen aan te maken, in het bijzonder neutrofielen. Er is dan sprake van neutropenie.

Bloedplaatjes

Het beenmerg maakt ook bloedplaatjes aan. Die helpen bij de bloedstolling en zorgen ervoor dat bloedingen stoppen. Bij myelodysplasie kan het zijn dat de bloedplaatjes in onvoldoende hoeveelheden worden aangemaakt. Dat wordt ‘trombopenie’ genoemd.

Myelodysplasie en beenmerg

Wat is de rol van het beenmerg?

Het beenmerg (niet te verwarren met ruggenmerg – zenuwweefsel in het wervelkanaal ter hoogte van de wervelkolom) is verantwoordelijk voor de aanmaak van bloedcellen:

• rode bloedcellen (ook erytrocyten genoemd),
• witte bloedcellen (ook leukocyten genoemd),
• bloedplaatjes.

Het beenmerg bevat hematopoëtische stamcellen die zich kunnen specialiseren tot een bepaald type bloedcel. Dit proces wordt ‘hematopoëse’ genoemd. Zoals de naam aangeeft, bevindt het beenmerg zich in het centrum van onze beenderen, hoofdzakelijk in de korte en platte beenderen: borstbeen, ribben, wervels, darmbeenderen.

Afwijkingen van het beenmerg

Myelodysplasieën of myelodysplastische syndromen zijn aandoeningen van het beenmerg. ‘Myelo’ betekent ’merg’ en ‘dysplastisch’ betekent ‘abnormaal uitziend’. Bij deze aandoeningen stellen we bij microscopisch onderzoek inderdaad morfologische afwijkingen van de beenmergcellen vast. Deze abnormale cellen zijn niet in staat om één, twee of de drie soorten bloedcellen in ons bloed (rode en witte bloedcellen en bloedplaatjes) in voldoende hoeveelheden aan te maken.

Ophoping van blasten

Naarmate de myelodysplasie evolueert, kunnen onrijpe cellen of blasten zich ophopen in het beenmerg. Tegelijkertijd begint het bloed een tekort te vertonen aan één of meer van zijn noodzakelijke bestanddelen: ‘cytopenie’. Hoe talrijker de blasten in het beenmerg, hoe hoger het risico dat de myelodysplasie evolueert naar acute myeloïde leukemie (AML).