Met roken samenhangende ziektes

Wat roken met de bloedvaten doet

Roken is een van de grootste risicofactoren voor hart- en vaatziektes. Rokers lopen 70% meer kans om aan een hart- en vaatziekte te sterven dan niet-rokers.
Door roken vormen zich op de slagaders kussenvormige verdikkingen (plaques of atheromen  genoemd). Die verdikkingen blokkeren de aders gedeeltelijk of zelfs volledig en maken de vaatwand brozer. Dat proces noemt men atherosclerose of aderverkalking.

Roken en hartziektes

De vernauwing van de slagaders kan de bloedtoevoer naar het hart verminderen en pijn veroorzaken bij inspanning. We spreken dan van angina pectoris. Als een voedende slagader van het hart (kransslagader) volledig wordt afgesloten, kan er een hartinfarct optreden. 80% van de mensen jonger dan 45 jaar die een hartaanval krijgen, zijn rokers.

Artritis van de onderste ledematen

Roken kan bij een inspanning pijn veroorzaken in de benen. Obliterante artritis van de onderste ledematen (OAOL) is te wijten aan een vernauwde diameter van de slagaders die de benen van bloed voorzien en is het gevolg van aderverkalking.

Roken en CVA

Roken kan ook een cerebrovasculair accident (CVA) veroorzaken met de bekende gevolgen zoals afasie (aangetast spraakvermogen), geheugenproblemen,  verlamming en soms zelfs de dood.

Roken en impotentie

De slagaders van de penis zijn de dunste van het hele lichaam. Bij vaatvernauwing zullen ze dus als eerste verstopt raken. Dat geeft erectiestoornissen.

Roken is ook een factor die heel wat ziektes uitlokt waar we niet altijd aan denken of die verergert. Zo is het verband tussen roken en ouderdomsmaculadegeneratie (OMD) algemeen bekend. Mensen die al twintig jaar roken, lopen twee keer meer kans om een gevorderde vorm van OMD te krijgen dan niet-rokers. Bij wie veertig jaar of meer rookt, is het risico vijf keer groter.

De effecten van roken op de foetus

Tal van studies hebben aangetoond dat roken schadelijk is voor de ontwikkeling van de foetus. Het koolmonoxide dat door de sigarettenrook wordt geproduceerd, komt via de placenta bij de foetus terecht. Die krijgt daardoor minder zuurstof en zal zich bijgevolg minder goed en minder snel ontwikkelen.

De risico’s van roken tijdens de zwangerschap

• Roken tijdens de zwangerschap is teratogeen, dat betekent dat het misvormingen kan veroorzaken, vooral aan de vingers en de tenen. Uit studies is gebleken dat het risico met 27 tot 57% vergroot, afhankelijk van het aantal gerookte sigaretten per dag.
• Baby’s van vrouwen die roken hebben vaak een lager geboortegewicht dan baby’s van vrouwen die niet roken.
• Baby’s van vrouwen die roken hebben na hun geboorte een verhoogd risico op longziektes (zoals longontstekingen).
• Het risico op wiegendood is groter bij baby’s van vrouwen die roken of die tijdens hun zwangerschap blootgesteld zijn aan passief roken.
• Aangezien de nicotinereceptoren van de baby al in de baarmoeder gestimuleerd worden, kan het kind bij zijn geboorte ontwenningverschijnselen hebben. Bij het opgroeien is het gevaar ook groter dat het zelf gaat roken.

Stoppen met roken tijdens de zwangerschap

Ideaal zou zijn als vrouwen nog voor ze zwanger worden stoppen met roken. Maar stoppen met roken heeft altijd zijn voordelen, ongeacht het stadium van de zwangerschap.
Niet-nicotinehoudende geneesmiddelen (buproprion en varenicline) zijn af te raden tijdens de zwangerschap.

Roken is de belangrijkste oorzaak van kanker

Roken is de risicofactor nr. 1 voor kanker. Eén op de drie kankers is rechtstreeks toe te schrijven aan roken.

Kankers van de luchtwegen

• Meer dan 85% van de longkankers of bronchuskankers wordt veroorzaakt door actief roken. Naar schatting 5% wordt veroorzaakt door passief roken.
• Roken of tabak kauwen kan kankers in de neus-, keel- en oorzone veroorzaken, zoals mondkanker, tongkanker, kanker aan de lippen en het tandvlees, keelkanker of slokdarmkanker.

Andere met roken samenhangende kankers

De cancerogene stoffen die in tabak zitten, kunnen het hele lichaam aantasten. Roken is een belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van bepaalde kankers.

• 50% van de gevallen van blaaskanker is toe te schrijven aan roken.
• Roken verdubbelt het risico op dikkedarmkanker.
• Roken is een risicofactor voor baarmoederhalskanker.
• Volgens sommige studies vergroot roken het risico op borstkanker, vooral dan bij vrouwen die al op jonge leeftijd en voor hun eerste zwangerschap roken.
• Roken verdubbelt het risico op het krijgen van alvleesklierkanker.

NKO-infecties en roken

Sigarettenrook irriteert de bovenste en onderste luchtwegen en tast die aan. Rokers hebben dan ook vaker neus-keel-oorinfecties zoals keelontstekingen, neus-keelholteontstekingen, strottenhoofdontstekingen of oorontstekingen. Roken kan ook de stembanden beschadigen. Een rauwe, hese stem is typisch voor zware rokers.

Astma en roken

Roken leidt niet rechtstreeks tot het ontstaan van astma. Maar de rook irriteert de luchtwegen en verergert daardoor de frequentie, het ritme en de ernst van astma-aanvallen. Kinderen die al gevoelig zijn voor astma zullen de ziekte ook makkelijker krijgen.

Respiratoire infecties en roken

Roken is een belangrijke risicofactor voor virale en bacteriële infecties. Rokers lopen zo meer kans op infectieuze longaandoeningen dan niet-rokers.

COPD, een typische rokersziekte

Roken is rechtstreeks verantwoordelijk voor 80 tot 90% van de gevallen van obstructief longlijden of COPD, een chronische ontsteking van de luchtpijptakken en longen die vooral gekenmerkt wordt door hoesten, ademnood en slijmen. COPD is onomkeerbaar. Artsen kunnen de evolutie alleen vertragen en bepaalde symptomen verzachten.
Een op de vijf rokers krijgt vroeg of laat COPD.