Begrijpen

Sigaretten,roltabak of elektronische sigaret?

In 2019 koos het gros van de rokers voor de gewone sigaret (68%). Zo’n 37% koos voor roltabak of voor de twee. 33% gaf de voorkeur aan een elektronische sigaret, alleen of in combinatie met de voorgaande. Verder heeft 25% van de Belgische bevolking ooit al een elektronische sigaret gebruikt. 14% heeft het wel eens geprobeerd, maar is ermee gestopt.

Cannabis: ook een vorm van roken

Naar schatting rookt 3% van de Belgische bevolking regelmatig cannabis. Het hoogste gebruik ligt - en dat is wel geen verrassing - in de leeftijdsgroep 15-24 jaar. Volgens peilingen gaat het om 7 tot 8% van die groep. Cannabis wordt meestal gerookt in de vorm van een joint. De gedroogde bloemtoppen (gras of wiet) of de verkruimelde hars (shit) worden in sigarettenpapier gerold en meestal vermengd met tabak. Cannabisgebruik is dus ook als een vorm van roken te beschouwen.

Andere bronnen van tabaksgebruik

• Sigaren of cigarillo’s: 9%
• Waterpijp (chicha): 4%
• Pijp: 3%

Wat zit er in een sigaret?

De sigarettenrook die bij de verbranding van tabak vrijkomt, bevat meer dan 4000 chemische stoffen. Minstens zestig daarvan zijn cancerogeen (kankerverwekkend) of heel toxisch. Koolmonoxide, teer, arseen, aceton, ammoniak, kwik, benzeen en lood zijn er enkele van.

De risico’s van passief roken

De term ‘passief roken’ slaat op het onvrijwillig inademen van sigaretten- of tabaksrook die in de lucht aanwezig is. Geen enkel ventilatie- of luchtfilteringssysteem kan sigarettenrook onschadelijk maken.
In de Europese Unie sterven er onder de volwassen bevolking elk jaar naar schatting tienduizenden niet-rokers aan de gevolgen van passief roken.
Passief roken vergroot het risico op longkanker, hart- en vaatziektes, luchtwegenaandoeningen (astma, enz.) en wiegendood.
En dan hebben we het nog niet over de hinder die sigarettenrook bij sommige mensen veroorzaakt zoals irritatie aan de ogen, hoofdpijn, misselijkheid enz.

Aantal rokers

IIn 2019 rookte 23% van de Belgen. Dat is een lichte daling tegenover 2013, toen er nog 27% van de Belgische bevolking rookte. De laatste 3 jaar blijft het aantal rokers echter wel stabiel. Een kleine helft van de bevolking (40%) heeft nog nooit gerookt of rookt af en toe, terwijl 32% ermee gestopt is.

Roken volgens geslacht

Voor een lange tijd was het aantal mannen dat rookte groter dan het aantal vrouwen dat rookte. De trend dat sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog de vrouwen hun achterstand geleidelijk inhalen zet zich intussen wel voort. Het aandeel van rokende mannen versus rokende vrouwen hangt sterk af van de leeftijdscategorie en economische positie.

Roken volgens leeftijd

De leeftijd beïnvloedt de frequentie van roken (‘dagelijks roken’ of ‘af en toe roken’). Het rokerspercentage is het hoogst in de leeftijdsgroepen 25-54 jaar, waar het tussen de 16% en 18% varieert.

Een verslaving met meerdere facetten

We spreken van verslaving aan of afhankelijkheid van een product als tabak als iemand niet of slechts met veel moeite zonder kan. Rookverslaving is zowel een lichamelijke, psychische als gedragsmatige verslaving.

Lichamelijke verslaving

Niet alle drugs leiden tot lichamelijke afhankelijkheid. Naast tabak veroorzaken alleen alcohol, opiumhoudende producten (heroïne, morfine enz.) en bepaalde psychotrope geneesmiddelen (angstremmers enz.) lichamelijke ontwenningsverschijnselen bij wie ermee stopt.
Bij roken is vooral de nicotine verslavend. De stof veroorzaakt het bekende ‘craving’ of hunkeren, en dat al vanaf de eerste sigaretten. Tabak zou zelfs sneller tot verslaving leiden dan heroïne! Sommigen rekenen tabak dan ook tot de echte harddrugs. 

Psychische en gedragsmatige verslaving

Roken maakt ook psychisch en gedragsmatig afhankelijk. Een roker rookt:

• uit gewoonte,
• om zich te ontspannen,
• om zich te concentreren,
• om zich een houding te geven in de groep,
• om niet te snoepen (roken heeft een licht hongerstillend effect),
• door nabootsing (de omgeving rookt ook),
• uit verveling enz.

Dubbele verslaving: alcohol en sigaretten

Roken gaat vaak samen met andere verslavingen. Zo is er een positieve correlatie gevonden tussen alcoholgebruik en roken. Dat verband is dosisafhankelijk, dat betekent dat zware rokers meer drinken dan kleine rokers. Omgekeerd roken zware drinkers ook meer dan kleine drinkers. Rokers met een drankprobleem hebben meer moeite om te stoppen met roken.