Begrijpen

Schildkliercellen

De schildklier is opgebouwd uit drie celtypes:

• Folliculaire cellen, ook follikelcellen genoemd: deze gespecialiseerde cellen van de schildklier, die de T3- en T4-hormonen produceren, komen het meest voor. Die cellen zijn verenigd in kleine blaasjes of follikels.
• Parafolliculaire cellen of C-cellen: deze liggen rond de folliculaire cellen en scheiden een ander hormoon af, het zogenaamde calcitonine (dat een belangrijke functie heeft in het calciummetabolisme).
• Niet-gespecialiseerde cellen, die de ondersteunende weefsels of de bloedvaten vormen.

Verschillende vormen van schildklierkanker

Ruim negen van de tien schildklierkankers ontstaan in de folliculaire cellen. In dat geval spreekt men van gedifferentieerd folliculair schildkliercarcinoom. Overeenkomstig de aard van de kankercellen bestaan er twee verschillende vormen:

• Papillair carcinoom: deze vorm van schildklierkanker komt het vaakst voor (ongeveer 80% van de gevallen).
• Folliculair carcinoom komt minder vaak voor (10 à 15% van de gevallen).

Gedifferentieerde kankers groeien doorgaans traag en reageren gewoonlijk goed op behandelingen.

• Medullair carcinoom: is een zeldzamere vorm (3 à 4% van de gevallen), die ontstaat in de C-cellen of parafolliculaire cellen van de schildklier.
• Anaplastisch of ongedifferentieerd carcinoom: dit is een zeer agressieve vorm van schildklierkanker. Hij is zeer zeldzaam: anaplastisch carcinoom vertegenwoordigt minder dan 2% van de schildklierkankers.

Een kleine klier in de hals

De schildklier is een vlindervormige klier aan de voorzijde van de hals. Ze is ongeveer 5 centimeter hoog, 2 tot 3 centimeter breed en weegt 15 à 25 gram. De schildklier is een endocriene klier: ze scheidt dus hormonen af. Haar rol is essentieel, want ze regelt de stofwisseling van heel wat cellen en zorgt bijgevolg voor de goede werking van ons organisme.

Wat zijn hormonen?

Hormonen zijn chemische stoffen die geproduceerd worden door de endocriene klieren en die door het bloed of het lymfestelsel vervoerd worden naar een of meerdere organen elders in het lichaam om hun gedrag of (wissel)werking te wijzigen. Men kan hormonen dus de ‘boodschappers’ van het lichaam noemen.

Schildklierhormonen

De schildklier produceert hoofdzakelijk twee soorten hormonen:

• T₃ of trijoodthyronine (20% van de hormoonproductie).
• T₄, thyroxine of tetrajoodthyronine (80%). Dit is een zogenaamd ‘reservehormoon’; als er schildklierhormonen nodig zijn, kan het op ieder ogenblik worden omgezet in T3 en actief worden.

De schildklierhormonen beïnvloeden talrijke processen in het organisme, zoals:

• De aanmaak en afgifte van energie.
• De regeling van de lichaamstemperatuur.
• Het gebruik van elementen uit de voeding (suikers, vetten, eiwitten).
• De ontwikkeling en werking van het zenuwstelsel.
• De groei van het skelet en het onderhoud van de botten.
• De regeling van het hartritme.

De productie van schildklierhormonen

Bij de aanmaak van schildklierhormonen spelen drie onderdelen een hoofdrol: de schildklier, de hypofyse en de hypothalamus.

• De hypothalamus is een onderdeel in de hersenen dat een hormoon produceert, TRH (Thyrotropin Releasing Hormone of thyreotropinevrijmakend hormoon).
• Na afscheiding stimuleert TRH de hypofyse, een kleine klier in de holte van de schedelbasis die verbonden is met de hypothalamus. Vervolgens zal de hypothalamus een hormoon afscheiden, TSH (Thryoid Stimulating Hormone of thyreoïdstimulerend hormoon).
• Dit TSH stimuleert de schildklier om de schildklierhormonen te produceren die het organisme nodigt heeft.

Bij sommige personen beginnen afwijkende, abnormale cellen te groeien in de schildklier. Die cellen vermenigvuldigen zich ongecontroleerd en vormen een kwaadaardig gezwel: men krijgt schildklierkanker.

Schildklierkanker is een zeldzame aandoening, want hij vertegenwoordigt minder dan 1% van alle kankers. In België worden minder dan 1 op 10.000 personen per jaar erdoor getroffen¹. Maar zoals elders in de wereld komt deze vorm van kanker steeds vaker voor.