Diagnose

Als de echografie uitwijst dat het knobbeltje groter is dan een centimeter kan de arts een cytopunctie uitvoeren. Dit vrij pijnloze onderzoek bestaat erin om cellen op te zuigen uit het knobbeltje om ze te onderwerpen aan een microscopische analyse. Daarbij brengt de arts een heel dunne naald in het knobbeltje. Om de handelingen van de arts te begeleiden, wordt vaak tegelijk een echografie uitgevoerd.

Om er zeker van te zijn dat het knobbeltje volledig onderzocht wordt, neemt de geneesheer soms cellen op uit verschillende delen van het knobbeltje.

Dankzij de analyse van de cellen in het schildklierknobbeltje kan men bepalen of het knobbeltje:

• goedaardig is (ruim 65% van de knobbeltjes zijn dat bij de eerste punctie),
• kwaadaardig, anders gezegd cancereus is,
• verdacht is (potentieel gevaarlijk om kanker te ontwikkelen).

Bij een verdacht gezwel wordt een chirurgische ingreep uitgevoerd om het knobbeltje te verwijderen en te analyseren. Op die manier kan men de kankerdiagnose al dan niet bevestigen. Het gebeurt ook dat een betrouwbare diagnose niet mogelijk is na de biopsie. In dat geval stelt de arts een nieuwe cytopunctie of de verwijdering van het knobbeltje voor.

Als de arts tijdens het palperen van de hals een afwijking vaststelt (meer bepaald de aanwezigheid van een knobbeltje) zal hij een echografie voorschrijven. Dit onderzoek bestaat erin om door middel van een sonde en geluidsgolven de onderzochte organen zichtbaar te maken op een beeldscherm. Dit is een pijnloze en onschadelijke methode.

Dankzij de echografie kan men het volgende doen:

• De omvang, de plaats en de aard van het knobbeltje bepalen.
• Het aantal knobbeltjes vaststellen.
• Bekijken of de massa hard is dan wel gevuld met vloeistof.
• De eventuele aanwezigheid van andere afwijkingen opsporen.
• De lymfeklieren in beeld brengen.

Als hij een knobbeltje ziet dat kleiner is dan een centimeter volstaat het gewoonlijk om toezicht te houden op de ziekte. Om vast te stellen hoe de zaken evolueren, wordt 6 tot 18 maanden later een nieuwe echografie uitgevoerd.

Het meten van de waarde van TSH en schildklierhormonen

Door middel van een bloedafname kan de arts een reeks biologische analyses laten uitvoeren om te bepalen of de schildklier een normale werking heeft.

• De TSH-verhouding (het hormoon dat de productie van schildklierhormonen controleert).
• De verhouding T3- en T4-schildklierhormonen.

Tumormerkers

Tumormerkers zijn stoffen (hormonen, eiwitten) die hoofdzakelijk door de kankercellen zelf gemaakt worden. De waarde van de tumormerkers in het bloed geeft vaak aan hoeveel kankercellen aanwezig zijn in de tumor. Ze kunnen bijgevolg wijzen op de aanwezigheid van schildklierkanker, maar alleen als hij van het medullaire type is (waarbij calcitonine afgescheiden wordt). Er zijn geen specifieke tumormerkers voor de andere schildklierkankers.

Scintigrafie met radioactief jodium

Bij scintigrafie met radioactief jodium doet men een beroep op een radioactieve stof (isotoop genoemd) om een orgaan in beeld te brengen. Voor dit onderzoek krijgt de patiënt een intraveneuze injectie met een zeer kleine hoeveelheid radioactief product (jodium-123). Dit product wordt opgenomen door de schildklier om knobbels zichtbaar te maken.

De patiënt ligt uitgestrekt op zijn rug en er worden foto’s gemaakt met behulp van een gammacamera boven hem. Deze camera legt de stralingen vast die door het radioactieve product voortbrengt.

Dankzij die foto’s kan men bepalen of de knobbels koud zijn (in dat geval nemen ze weinig radioactiviteit op en zijn ze dus minder actief dan de rest van de schildklier) of warm (in dat geval zijn ze actiever dan de rest van de schildklier). Warme knobbels zijn gewoonlijk goedaardig, terwijl sommige koude knobbels cancereus kunnen zijn.

Hetzelfde onderzoek kan ook worden uitgevoerd met een andere radioactieve isotoop, technetiium-99m. Deze onderzoeken geven aanleiding tot een kleine hoeveelheid radioactieve straling, maar zijn contra-geïndiceerd tijdens de zwangerschap en de borstvoeding.

Tomodensitometrie

Bij tomodensitometrie wordt gebruikgemaakt van speciale röntgenapparaten die driedimensionale beelden in schijven maken van organen, weefsels, botten en bloedvaten in het lichaam. Daardoor kan men:

• plaats en omvang van de schildkliertumor bepalen,
• de organen, weefsels en lymfeklieren naast de schildklieren onderzoeken om eventuele uitzaaiingen van de kanker op te sporen.

Men kan eveneens een MRI-scan voorschrijven om te testen of de schildklierkanker zich uitgebreid heeft, al maken dergelijke onderzoeken geen deel uit van de in alle gevallen aangewezen check-up.

Een klinisch onderzoek is de eerste analyse die wordt uitgevoerd om de diagnose schildklierkanker te stellen. Nadat hij de patiënt eerst een aantal vragen heeft gesteld over zijn medische voorgeschiedenis (het voorkomen van schildklierkanker in de familie, voorgeschiedenis van ziekten van de schildklier, algemene gezondheidstoestand, voorgeschiedenis van bestraling van de hals …), zal de arts de hals, de schildklier en de lymfeklieren betasten en bekloppen om de aanwezigheid van een mogelijke zwelling in de hals op te sporen. Hij onderzoekt eveneens de keel en zoekt eventueel naar andere symptomen (verandering van stem, slikproblemen, hoest …).