Oorzaken

Heel zelden wordt chronische bronchitis ook veroorzaakt door problemen van genetische aard. Zo is er het immobiele-ciliasyndroom, een aandoening die erfelijk wordt overgedragen. Bij mensen met deze aangeboren ziekte (minder dan een op 25.000) kunnen de trilhaartjes (cilia) in de bronchiën niet bewegen en dus ook het slijm niet op een normale manier afvoeren, met chronische bronchitis als gevolg.

Astma kan eveneens een risicofactor zijn van chronische bronchitis.

Meer dan 90% van de mensen met chronische bronchitis rookt. Naar schatting een op twee rokers krijgt vroeg of laat in zijn leven chronische bronchitis.

Als iemand rookt, stelt hij zijn bronchiën bloot aan de doorstromende sigarettenrook. De ingeademde lucht bevat een massa zwevende chemische partikeltjes die vrijkomen bij de verbranding van de tabak en het sigarettenpapier. Die partikeltjes irriteren het bronchiaal slijmvlies.

Blootstelling aan sigarettenrook lokt op termijn een verdedigingsreactie van de bronchiën uit:

• Het bronchiaal slijmvlies aan de binnenkant van de bronchiën raakt ontstoken en zwelt op.
• De slijmvliesklieren produceren meer slijm. De trilhaartjes in de bronchiën hebben steeds meer moeite om dat slijm af te voeren.
• De bronchiën trekken samen en bemoeilijken de doorgang van de lucht.

Chronische bronchitis treedt over het algemeen op na ongeveer twintig jaar dagelijks roken.

Roken is dan wel de voornaamste oorzaak van chronische bronchitis, maar ook langdurige blootstelling aan andere irriterende stoffen kan de ziekte veroorzaken. Vroeger ademden mijnwerkers dagelijks grote hoeveelheden koolstofdeeltjes in en kregen ze vaak chronische bronchitis. Hetzelfde overkwam vrouwen die kookten op houtskool.

Behalve tabak zijn vervuilende stoffen vandaag nog maar zelden verantwoordelijk voor de ziekte, al vormen sommige beroepen nog wel een risico. Dat geldt bijvoorbeeld voor mensen die tijdens hun werk in contact komen met giftige gassen of dampen, zoals garagisten. Of voor mensen die in aanraking komen met chemische producten, zoals brandweerlui en bouwwerkers. Ook de milieuvervuiling (ozon, fijn stof) en stadsomgevingen kunnen de bronchiën irriteren en het ontstaan van chronische bronchitis in de hand werken. Maar net als met industriële vervuiling is het dan meestal een versterkende factor bij een roker, en niet de oorzaak zelf.