Oorzaken

Vezels als spons

Meestal kan constipatie niet worden verklaard en heeft het geen bekende oorzaak. Toch kunnen bepaalde factoren dit verschijnsel in de hand werken of verergeren. Zo is een vezelarme voeding een van de meest voorkomende factoren.

Vezels worden immers niet opgenomen vanuit de darm tijdens de vertering. Ze blijven in de dikke darm en helpen om water in de ontlasting vast te houden. Vezels werken dus als een spons: door water op te slorpen maken ze de stoelgang zachter en volumineuzer, en veroorzaken ze samentrekkingen van de dikke darm. Op die manier wordt het uitdrijven van de stoelgang bevorderd.

Wateraanbreng

Vaak horen we zeggen dat men veel moet drinken om constipatie tegen te gaan. Maar hierover bestaat geen eensgezindheid. Het water dat we drinken wordt immers door het lichaam gerecupereerd en komt dus niet rechtstreeks in de dikke darm terecht. Een ernstige dehydratatie kan constipatie veroorzaken, maar behalve dergelijke, extreme gevallen is het verband tussen de ingenomen hoeveelheid vocht en constipatie niet bewezen.

Ziekten

Sommige ziekten kunnen chronische constipatie veroorzaken. Dat is het geval bij bepaalde neurologische ziekten, zoals de ziekte van Parkinson, multiple sclerose en de traumata en ziekten van het ruggenmerg.

Ook stofwisselingsstoornissen zoals hypothyroïdie (te trage werking van de schildklier) of diabetes (suikerziekte), kunnen constipatie veroorzaken.

Constipatie kan eveneens in verband staan met bepaalde gevallen van dikkedarmkanker.

Sommige gevallen van constipatie kunnen te maken hebben met psychologische problemen zoals eetstoornissen of met vroeger seksueel misbruik. Deze vormen echter de minderheid want constipatie komt uiterst veel voor en vaak is er geen duidelijke oorzaak.

Geneesmiddelen

Heel wat geneesmiddelen kunnen constipatie veroorzaken : sommige antidepressiva, anticholinergica, benzodiazepines, morfineachtige pijnstillers... Deze mogelijke bijwerking komt echter niet bij alle patiënten voor. Meestal doet deze bijwerking zich voor bij mensen die reeds neiging hadden tot constipatie. Indien de constipatie uitgesproken en hinderlijk is, kan een verandering van de behandeling worden overwogen samen met de arts. We herinneren eraan dat vooral ouderen met dit probleem te maken hebben. Vaak moeten zij elke dag verschillende geneesmiddelen nemen. Samen met het sedentaire leven doet een groot geneesmiddelengebruik het risico op constipatie in deze bevolkingsgroep sterk stijgen.

Vrouwen

Constipatie komt vooral bij vrouwen voor. 80% van de mensen met constipatie zijn vrouwen. Op dit ogenblik is niet goed duidelijk waarom dat zo is. Mogelijk zou het bestaan van bepaalde hormoonreceptoren op de wand van de dikke darm dit verschijnsel gedeeltelijk kunnen verklaren. De hormonen zouden eveneens verantwoordelijk kunnen zijn voor het veel voorkomend probleem van constipatie bij zwangere vrouwen. Ook de geringere fysieke activiteit tijdens de zwangerschap kan constipatie verergeren: er bestaat namelijk vaak een verband tussen een sedentaire levenswijze en constipatie.

Senioren

Naast het geslacht is ook de leeftijd een factor die constipatie beïnvloedt. Ouderen hebben vaker last van constipatie. Uit onderzoek is gebleken dat de functies van de dikke darm en van de endeldarm niet significant worden aangetast door de leeftijd. Constipatie zou dus niet rechtstreeks in verband staan met veroudering maar wel met daarmee gepaard gaande ziekten, het meer frequente gebruik van geneesmiddelen en met sedentair leven. Senioren zouden vijf keer meer risico lopen op constipatie dan jonge volwassenen.