Hoe kan psoriasis behandeld worden?

PUVA-therapie (Psoraleen UltraViolet-A) wordt gebruikt op het hele lichaam bij uitgebreide schilfering (> 25% van het lichaamsoppervlak), maar ook lokaal als slechts één plaats van het lichaam is aangetast. Bij deze therapie wordt de huid blootgesteld aan UVA-licht. Om de behandeling doeltreffend te maken, moet de patiënt twee uur voor de sessie psoraleen innemen, een medicijn dat het lichaam overgevoelig maakt voor licht (fotosensibiliserend). De duur van de sessies wordt afgestemd op het type huid. Zo’n aanvalsbehandeling duurt meestal twee maanden, a rato van drie sessies per week. De letsels worden als het ware weggebleekt, waardoor ze onzichtbaar worden.

De PUVA-therapie wordt vandaag in de behandeling van psoriasis meer en meer vervangen door therapieën met UVB-licht (uv-licht van korte golflengte). Voor deze techniek hoeft de patiënt vooraf geen medicijn in te nemen.

Beide lichttherapieën geven goede resultaten. Maar 15% van de patiënten is fotosensibel. Door die overgevoeligheid voor licht versterkt de therapie hun symptomen. De duur van de behandelkuur is trouwens beperkt omdat langdurige behandeling het risico op bepaalde huidkankers (carcinomen) kan vergroten.

Biologische medicijnen of biologicals zijn stoffen die worden aangemaakt met technieken uit de moleculaire biologie. Ze richten zich op de verschillende stadia van het immuno-inflammatoire proces en moeten zo de vorming van huidletsels blokkeren. Hun werking is vergelijkbaar met die van de natuurlijk door het lichaam aangemaakte antilichaampjes. Biologicals zijn een echte revolutie in de behandeling van psoriasispatiënten, maar het zijn heel dure behandelingen. Daarom worden ze alleen ingezet bij ernstige vormen van psoriasis die niet reageren op of een contra-indicatie hebben voor de drie volgende behandelingen: PUVA-therapie, methotrexaat en ciclosporine. Voor dit type van medicijnen moet de patiënt wel een test laten uitvoeren die een vroegere, latente of actieve tuberculose of een virale infectie uitsluit.

Er zijn momenteel twee groepen van biologische therapieën beschikbaar:

• TNF-remmers: deze medicijnen blokkeren de werking van TNF, een eiwit dat een rol speelt in het ontstekingsproces. Op dit moment zijn er drie stoffen beschikbaar: infliximab, etanercept en adalimumab. De eerste wordt via een infuus toegediend, de twee andere worden subcutaan toegediend (injectie onder de huid).
• Interleukineremmers: ustekinumab is een antilichaam dat zich richt tegen twee andere eiwitten die een rol spelen in het ontstekingsproces bij psoriasis: interleukine 12 (IL-12) en interleukine 23 (IL-23). Het medicijn wordt toegediend via een onderhuidse injectie; deze behandeling moet om de drie maanden herhaald worden. Recent zijn nog twee andere stoffen op de markt gekomen: secukinumab en ixekizumab. Die richten zich op interleukine 17, (IL-17) en maken de behandeling zo nog gerichter.

Psoriasis is een chronische ziekte die met de bestaande behandelingen nog altijd niet te genezen is. Er bestaan wel heel wat therapeutische mogelijkheden die de symptomen helpen verminderen of zelfs volledig doen verdwijnen. Voor lokale vormen van psoriasis zijn lokale behandelingen meestal voldoende. Voor ernstigere vormen zijn systemische of algemene behandelingen aangewezen.

Dermocorticoïden

Dermocorticoïden (of lokale corticoïden) zijn afgeleiden van cortisone, een krachtige ontstekingsremmer. Ze geven een snelle verbetering van het uitzicht van de huid. Het nadeel van deze middelen is dat de psoriasis vaak terugkeert zodra de behandeling wordt stopgezet. Op lange termijn kunnen crèmes die corticosteroïden bevatten bepaalde bijwerkingen veroorzaken (verlies van pigment, huid die dunner wordt, enz.). Ook vermindert de werkzaamheid van de crèmes. Daarom worden er in de magistrale bereiding soms vitamine D-analogen toegevoegd. Corticoïden in zalfvorm worden vooral gebruikt op droge letsels. De crèmes zijn bedoeld voor psoriasis in de huidplooien en aan de slijmvliezen, de lotions voor de hoofdhuid.

Vitamine D3-analogen

Vitamine D3-analogen helpen de versnelde en chaotische vernieuwing van de opperhuidcellen (keratinocyten) afremmen. Ze zijn de eerstelijns- en eerstekeusbehandeling omdat ze goede resultaten geven en weinig bijwerkingen hebben.

Salicylzuur

Salicylzuur is een ontschilferend product en weekt de bovenste laag (de hoornlaag) van de opperhuid los. Gecombineerd met een vette stof die als hulpstof dient (excipiënt) is het vrij doeltreffend voor sterk schilferende plaques. Salicylzuur wordt meestal toegevoegd aan andere topische (lokale) geneesmiddelen, vooral corticosteroïden.

Acitretine

Acitretine is een systemisch geneesmiddel en moet dus in de bloedbaan terechtkomen om zijn werking te kunnen doen. Acitetrine is afgeleid van vitamine A en geeft goede resultaten. Maar omdat het, tot twee jaar na het stopzetten van de behandeling, ernstige misvormingen van de foetus kan veroorzaken, wordt het in principe niet gebruikt bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd.

Methotrexaat

Methotrexaat is een systemisch geneesmiddel dat de celdeling remt. Het wordt toegediend via tabletten of injecties en gebruikt bij de behandeling van bepaalde kankers (vooral lymfomen), bepaalde chronische reumatische aandoeningen (reumatoïde polyartritis), maar ook voor psoriasis. In dat laatste geval remt het de versnelde productie van de witte bloedcellen en de opperhuidcellen af. Het medicijn heeft wel bijwerkingen en kan onder meer de lever aantasten. Regelmatige controle door een arts is dus noodzakelijk.

Ciclosporine

Ciclosporine is in oorsprong een immunosuppressivum. Artsen gebruiken het middel al vele jaren bij orgaantransplantaties om afstotingsreacties te onderdrukken. Maar omdat het reacties van het immuunsysteem onderdrukt, werkt het ook goed bij psoriasis. Langdurig gebruik is wel af te raden omdat het nierfunctiestoornissen kan veroorzaken. De behandeling vergt dus een regelmatige follow-up.

Apremilast

Apremilast is een oraal geneesmiddel in tabletvorm dat sinds kort op de markt is. Het werkt in op de inflammatoire respons en helpt dus ontstekingen verminderen. Het middel wordt gebruikt bij patiënten met matige tot ernstige plaque psoriasis en bij patiënten met artritis psoriatica.