Begrijpen

Inflammatoir reuma

Reumatische ontstekingsziekten worden gewoonlijk ‘artritis’ genoemd, wat ‘ontsteking van het gewricht’ betekent. Het zijn allemaal auto-immuunziekten: het immuunsysteem reageert abnormaal tegen stoffen in het lichaam die ten onrechte als ongewenst worden beschouwd. Een van de elementen van het gewricht wordt bijvoorbeeld aangevallen. Dat lokt een ontstekingsreactie uit.

Reumatische ontstekingsziekten mogen niet worden verward met artrose. Artrose is geen ontstekingsziekte, maar een degeneratieve aandoening. Artrose is te wijten aan de leeftijd en aan overmatige belasting van een gewricht en wijst op slijtage van het gewricht.

Artritis en artrose: verschillende pijnen

Bij reumatische ontstekingsziekten kan de pijn op gelijk welk ogenblik opkomen en vooral in rust. De pijn is ’s morgens vaak het ergst. Het duurt een zekere tijd voor de patiënt zijn gewrichten ‘los’ krijgt. Bewegingen daarentegen verlichten de pijn. Bij artrose neemt de pijn net toe bij bewegingen.

Artritis: ziekten bij jongvolwassenen

Reumatische ontstekingsziekten ontstaan doorgaans bij jongvolwassenen. Ze kunnen zelfs optreden bij kinderen (juveniele artritis en spondylitis ankylosans). Artrose daarentegen hangt vaak samen met een hogere leeftijd.

Functionele aantasting

De wetenschap heeft veel vooruitgang geboekt. Toch blijven reumatische ontstekingsziekten ernstige aandoeningen, die vroeg moeten worden behandeld om de functionele beperkingen zoveel mogelijk te voorkomen.

Onze gewrichten worden dagelijks onophoudelijk belast. De gewrichten verbinden de beenderen met elkaar, en verzekeren de beweeglijkheid van het skelet. Zonder gewrichten zouden we niet kunnen bewegen, we zouden niet eens onze vingers kunnen bewegen.

Een gewricht bestaat uit drie basiselementen:

• kraakbeen,
• gewrichtsvlies en
• ligamenten.

Het kraakbeen is het weefsel dat de benige extremiteiten bedekt, en over elkaar laat glijden.

Het gewrichtsvlies bekleedt de binnenkant van het gewricht. Het scheidt het gewrichtsvocht af, dat het kraakbeen voedt en smeert.

De ligamenten tot slot zijn zeer stevige banden. Ze zijn bevestigd aan het bot en beperken de grootte van de bewegingen van de gewrichten.

Er zijn veel mensen die aan reumatische ontstekingsziekten lijden. In onze streken heeft 0,5 tot 0,8% van de bevolking reumatoïde artritis, ongeveer 0,3% spondylitis ankylosans en 0,1 tot 0,2% psoriatische artritis. In België lijden dus 80.000 mensen aan reumatoïde artritis.

Oorzaken niet goed gekend en genetische aanleg

Reumatische ontstekingsziekten hebben tal van oorzaken, en die zijn eigenlijk nog niet goed bekend. Er zijn enkele voorbestemmende, genetische factoren, maar die genetische component is verre van de enige oorzaak. Reumatische ontstekingsziekten zijn dus geen erfelijke aandoeningen. Als één van de ouders een reumatische ontstekingsziekte heeft, of als beide ouders een reumatische ontstekingsziekte hebben, stijgt het risico bij het kind licht.

Roken bevordert het ontstaan van reumatoïde artritis

Hormonen, omgevingsfactoren en virussen zouden ook een rol kunnen spelen. Het is bijvoorbeeld duidelijk bewezen dat roken het optreden van reumatoïde artritis bij genetisch voorbeschikte mensen in de hand werkt.

Het immuunsysteem gaat in de fout

Bij de reumatische ontstekingsziekten gaat het immuunsysteem in de fout. Het immuunsysteem identificeert een lichaamseigen component (hier één van de elementen van het gewricht) als een ‘vijand’. Vervolgens stuurt het er antistoffen op af, zoals het zou doen bij een infectie met een virus of een bacterie.