Behandelingen

Oorzaken van de pijn

Pijn als gevolg van exocriene pancreasinsufficiëntie kan veroorzaakt worden door:

• de ontsteking van de pancreas (pancreatitis),
• complicaties van chronische pancreatitis, zoals pseudocysten,
• een verhoogde druk in de pancreas, soms door obstructie (verstopping) of vernauwing van de pancreasgangen (stenose),
• gebrekkige vertering van onder meer de vetten en suikers in het eten, wat tot gisting en een opgeblazen gevoel kan leiden,
• blijven roken en/of alcohol drinken,
• enz.

Pijn behandelen die wordt veroorzaakt door exocriene pancreasinsufficiëntie

Er bestaan behandelingen om de pijn te verlichten. Ze kunnen sterk verschillen van patiënt tot patiënt.

Mogelijke behandelingen zijn:

• medicatie: paracetamol voor lichte en matige pijn; opioïde pijnstillers (derivaten van morfine) voor zwaardere pijn,
• endoscopische behandeling (als tweede keuze, als de geneesmiddelen niet helpen): een endoscoop, een lange slang die voorzien is van een camera, wordt via de mond in de spijsverteringskanalen gebracht. Het instrument kan worden gebruikt om de pancreasgangen wijder of vrij te maken door steentjes weg te halen of om het weghalen van  pseudocysten (met vocht gevulde cysten in de pancreas) te vergemakkelijken,
• chirurgische behandeling: chirurgie is de laatste stap en wordt enkel toegepast als de medicatie en de endoscopische behandelingen op niets zijn uitgedraaid.

De patiënt begint met een kleine startdosis. Die dosis wordt geleidelijk aan opgevoerd, afhankelijk van hoe de patiënt op de behandeling reageert. Het doel is om de symptomen van pancreasinsufficiëntie te verlichten (steatorree onder controle krijgen) en een goede voedingstoestand te herstellen of in stand te houden (gewichtstoename).
De dosissen moeten worden aangepast aan de ernst van de symptomen, het gewicht van de patiënt, de hoeveelheid opgenomen voedsel en het vetgehalte van het voedsel.

Ook als de behandeling goed in evenwicht is, varieert de dosis van de enzymen constant omdat die afhangt van het type maaltijd (hoeveelheid voedsel en vetgehalte). Als de dosis van de substitutie-enzymen te laag is, kunnen de symptomen van vóór het begin van de behandeling terugkeren of verergeren. Aanhoudende vette stoelgang of pijn kunnen erop wijzen dat de dosis pancreasenzymen te laag is.
In geval van exocriene pancreasinsufficiëntie moet de enzymsubstitutietherapie moet levenslang worden genomen.

De substitutie-enzymen

De behandeling van een slechte spijsvertering door enzymsubstitutie moet het gebrek compenseren aan spijsverteringsenzymen bij exocriene pancreasinsufficiëntie.
Er bestaan twee soorten substitutie-enzymen: enzymen van plantaardige oorsprong en enzymen van dierlijke oorsprong.
De meest gebruikte enzymen zijn afkomstig van varkens. Ze hebben het voordeel dat ze in heel kleine korreltjes zitten  - de minimicrogranulen - die maagsapresistent zijn (ze worden niet afgebroken door de maagsappen). Daardoor kunnen ze zich goed met de spijsbrij vermengen en komen ze samen met deze brij in de twaalfvingerige darm terecht, waar ze dan uiteenvallen en de enzymen vrijkomen.

Behandeling van slechte spijsvertering in de praktijk

De behandeling van een slechte spijsvertering door enzymsubstitutie moet het gebrek compenseren aan spijsverteringsenzymen bij exocriene pancreasinsufficiëntie.

• De patiënt neemt oraal een mengsel van spijsverteringsenzymen in die normaal door de pancreas worden geproduceerd. De enzymen zitten in heel kleine korreltjes die in capsules verwerkt worden. Die gaan in de maag open.
   
• Deze korreltjes zijn maagsapresistent: tijdens het verblijf in de maag worden ze niet beschadigd of afgebroken door de maagsappen, maar vermengen ze zich enkel met de spijsbrij in de maag.
   
• Wanneer de korreltjes met de voedselmassa de twaalfvingerige darm bereiken, vallen ze uiteen en komen de enzymen vrij. Die helpen de voedingsstoffen te verteren in plaats van de ontbrekende enzymen.

Om optimaal te werken moeten de substitutie-enzymen tijdens of meteen na elke maaltijd worden ingenomen, ook bij een lichte maaltijd. Zo kunnen de enzymen zich het best vermengen met de voedselmassa.
Deze substitutie-enzymen voor de pancreasenzymen hebben weinig bijwerkingen en houden doorgaans geen risico in voor de patiënt, ook niet bij hoge dosissen.

Doel van de behandeling

De enzymsubstitutietherapie kan het tekort aan enzymen compenseren, maar geneest een slechte spijsvertering door exocriene pancreasinsufficiëntie niet. Het doel van de behandeling is meervoudig:

• steatorree (aanwezigheid van vet in de stoelgang) en de daaruit volgende diarree onder controle krijgen,
• frequentie van de ontlasting verminderen,
• consistentie van de stoelgang verbeteren,
• gewichtsverlies voorkomen en gewichtstoename bevorderen,
• een gezonde voedingstoestand herstellen door de opname van de voedingsstoffen uit de maaltijd te verbeteren,
• algemene levenskwaliteit verbeteren.