Begrijpen

Controle van het metabolisme

Bij rust gebruikt het lichaam energie om zijn vitale functies te behouden: bloedsomloop, hersenwerking, ademhaling, spijsvertering, behoud van de lichaamstemperatuur enz. Dat basismetabolisme varieert van persoon tot persoon, met name door de lengte, het gewicht, de leeftijd, het geslacht… en de schildklier.

T3- en T4-hormonen

De schildklier scheidt twee soorten hormonen af:

• T4-hormoon (thyroxine)
• T3-hormoon (tri-jodothyronine).

Die hormonen leiden alle grote systemen in ons lichaam in goede banen. Ze regelen het verbruik van onze ‘brandstoffen’, met andere woorden vetten, eiwitten en koolhydraten (suikers). Zolang deze schildklierhormonen in de juiste hoeveelheid geproduceerd worden, verloopt alles vlot in het lichaam.

Hormonale ontregeling

Hyperthyreoïdie wordt gekenmerkt door een overmatige productie van die T3- en T4-schildklierhormonen. Deze hormonen zullen de verschillende stelsels in het lichaam bijgevolg abnormaal stimuleren, waardoor ze op volle kracht werken. Het geheel van de – wisselende – symptomen van hyperthyreoïdie heet thyreotoxicose.

De schildklier wordt gecontroleerd door een endocriene klier: de hypofyse. Die klier, met een gewicht van minder dan één gram, bevindt zich aan de basis van de hersenen: ze is in zekere zin de ‘dirigent’ van ons lichaam. Ze produceert een hormoon: TSH (Thyroïd Stimulating Hormone). Dat geeft aan de schildklier het bevel om T3- en T4-hormoon te produceren. De hypofyse wordt zelf geregeld door de hypothalamus, een gebied midden in de hersenen. We spreken van de hypothalamo-hypofysaire as. De hypothalamus regelt dus de hypofyse die zelf de schildklier regelt.

Essentieel orgaan

De schildklier ligt onderaan in de hals en bestaat uit twee kwabben. Bij volwassenen weegt het orgaan 20 tot 30 gram. Deze kleine klier is weliswaar niet zo bekend, maar komt tussen in alle vitale functies van het lichaam, zoals de groei van de beenderen en de ontwikkeling van het zenuwstelsel. Kinderen met een geboren afwijking aan de schildklier kunnen daarom een ernstige intellectuele achterstand of groeiproblemen ontwikkelen, ofwel het schildklierhormoon niet correct synthetiseren. Deze zeldzame schildklierproblemen worden tegenwoordig bij de geboorte opgespoord, en vormen een prioriteit voor de volksgezondheid.

Jodiumtekort of -overschot

De schildklier werkt onder invloed van een bekend oligo-element: jodium. Jodium is de brandstof van de schildklier. Daarom krijgen sommige vatbare mensen gemakkelijk hypothyreoïdie als ze niet genoeg jodium opnemen, vooral als ze ver van de zee wonen. Omgekeerd kunnen sommige vatbare mensen die blootgesteld worden aan grote hoeveelheden jodium, bijvoorbeeld door een geneesmiddelenbehandeling, hyperthyreoïdie ontwikkelen.