Begrijpen

De blaas als reservoir

De nieren produceren urine, de blaas slaat de urine op. De urineleiders brengen de urine van de nieren naar de blaas. De blaas zet uit als hij zich vult met urine, en hij trekt samen om zich te ledigen. Normaal kan de blaas 300 tot 500 ml urine opslaan.

De urinebuis en zijn sluitspier

De urine wordt naar buiten geleid via de urinebuis (urethra). Bij de vrouw is de urinebuis ongeveer 3 cm lang, bij de man is dat 12 cm. De urinebuis heeft een sfincter, dat is een sluitspier die de urinebuis afsluit als hij samentrekt. Die sluitspier verhindert dat er urine wegstroomt tussen twee plasbeurten in.

De blaas is een reservoir onder lage druk. De lage druk zorgt ervoor dat we niet voortdurend een plasdrang voelen. De blaaswand bestaat uit een spier, die 'detrusor' of 'blaasspier' genoemd wordt, waarvan de spiervezels uitmonden in de urinebuis. Als die blaasspier samentrekt, vloeit de urine naar de urinebuis. Omgekeerd ontspant de blaaswand zich zolang er zich urine ophoopt in de blaas tussen twee plasbeurten. Zo blijft de druk erbinnen zo laag mogelijk en voelen we geen voortdurende drang om te plassen.

De blaas trekt onwillekeurig samen

Normaal trekt de blaasspier alleen samen als de blaas vol of bijna vol is, waardoor er een plasdrang ontstaat. Wanneer we niet plassen, is de blaasspier ontspannen.

Maar bij een overactieve blaas is dat niet het geval: de blaasspier trekt onwillekeurig en overmatig samen. Dat kan spontaan gebeuren of onder invloed van eenvoudige prikkels van buitenaf, zoals het geluid van stromend water.

Hinderlijke symptomen

De blaascontracties veroorzaken een plotse en hevige plasdrang. Die dringende behoefte komt frequent voor en is oncontroleerbaar. Soms gaat ze gepaard met ongewenst urineverlies en dus incontinentie. Deze symptomen treden niet alleen overdag op; ook 's nachts moet de patiënt vaker plassen.

De bekkenbodem (perineum)

De blaas en de urinebuis worden ondersteund door de bekkenbodemspieren. Die vormen de basispijler om de organen van het kleine bekken (blaas, baarmoeder, endeldarm...) op hun plaats te houden. Ze spelen ook een essentiële rol bij het plassen en het ophouden van de urine.

Het centrale zenuwstelsel

Het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) coördineert het hele plasmechanisme. Het is noodzakelijk om:

• de urine onbewust op te houden tussen twee plasbeurten;
• de urine bewust te lozen tijdens het plassen.