Behandeling

Wanneer?

Als geneesmiddelen niet of onvoldoende helpen om urineverlies tegen te gaan, is het gebruik van absorberende verbanden (een luier voor volwassenen) of condoomkatheters aangewezen.  Sondes worden gebruikt door mensen die hun blaas niet of onvolledig kunnen ledigen. Dit gebeurt steeds na een bezoek aan de uroloog.

Wat is een condoomkatheter?

Een condoomkatheter is een zelfklevende huls die over de penis wordt geplaatst en met een urinezak verbonden wordt. De urine wordt in een aan het been bevestigde urinezak opgevangen. ’s Nachts kan de condoomkatheter worden verbonden met een nachtzak met een groter volume zodat de nachtrust niet wordt verstoord. Zowel de nachtzak als de beenzak zijn uitgerust met een kraantje, zodat ze regelmatig kunnen worden geledigd. In vergelijking met luiers, zijn condoomkatheters comfortabeler en discreter voor mannen. Het risico op lekken is bovendien kleiner.

Wat is intermittente sondage?

Bij intermittente sondage wordt de blaas geledigd met behulp van een sonde. Als de persoon in kwestie hier zelf voor zorgt, spreken we van intermittente zelfsondage. De term ‘intermittent’ betekent dat de sonde niet continu blijft zitten, maar dat de blaas op regelmatige tijdstippen tijdens de dag via een katheter wordt geledigd.

De blaas moet dan regelmatig worden geledigd. Het is de arts die bepaalt hoe vaak. Zelfsondage gebeurt op medisch voorschrift. Artsen of verpleegkundigen leren de patiënt aan hoe hij deze zelfsondage moet uitvoeren.

Doel van de geneesmiddelen

De geneesmiddelen hebben als doel:

• de hevige aandrang te verminderen;
• de frequentie van de plasbeurten te verminderen;
• de kans op incontinentie te verkleinen.

De geneesmiddelen moeten ervoor zorgen dat de blaaswand minder onwillekeurig samentrekt bij de blaasvulling. Zo kan het urinevolume in de blaas verhogen, zonder dat de patiënt last krijgt van een frequente en hevige plasdrang.

Anticholinergica

Voor een overactieve blaas wordt een specifieke farmaceutische klasse aan geneesmiddelen gebruikt: de anticholinergica. Die verhinderen dat acetylcholine, een chemische stof die wordt aangemaakt door het lichaam, de blaasspier kan doen samentrekken.

Steeds beter verdragen geneesmiddelen

De eerste anticholinergica werden vaak slecht verdragen. Ondanks hun behoorlijke werking hadden ze heel wat bijwerkingen:

• droge mond;
• gezichtsstoornissen;
• duizeligheid;
• constipatie;
• verwardheid, vooral bij ouderen.

Door die bijwerkingen nam slechts 20% van de patiënten na een jaar nog zijn geneesmiddelen. Vandaag zijn er evenwel nieuwe geneesmiddelen beschikbaar. Die werken selectief in op de acetylcholinereceptoren in de blaaswand. Ze veroorzaken heel wat minder bijwerkingen.

Therapeutisch effect binnen drie maanden

De behandeling moet gedurende één tot drie maanden worden voortgezet. Dat is nodig om haar doeltreffendheid en tolerantie te kunnen beoordelen. Zonder het advies van de arts wordt de behandeling dus beter niet gestopt, therapietrouw is essentieel.

Injecties met botulinetoxine

Botulinetoxine is bestemd voor patiënten bij wie de andere geneesmiddelen niet werken.

Botulinetoxine is officieel erkend als behandeling van sommige neurologische aandoeningen. Ze heeft haar nut en doeltreffendheid bewezen bij patiënten met een overactieve blaas als gevolg van een neurologische aandoening, multiple sclerose bijvoorbeeld. De techniek wordt momenteel geëvalueerd bij patiënten met een overactieve blaas van niet-neurologische oorsprong.

Neuromodulatie

Als kinesitherapie en geneesmiddelen niet werken, wordt soms neuromodulatie voorgesteld. Hierbij wordt een zenuwwortel in het sacrum of heiligbeen geprikkeld met zwakke elektrische stroom. Dat moet het uitlokken van de plasreflex verhinderen. De resultaten zijn zeer bemoedigend bij een bepaalde groep patiënten, en bij specifieke neurologische aandoeningen.

Chirurgie als laatste redmiddel

Chirurgie kan alleen als laatste redmiddel bij geselecteerde en goed geïnformeerde patiënten. Ze is onomkeerbaar. De beslissing mag pas genomen worden na grondige evaluatie van de urinestoornissen, de verwachtingen van de patiënt en de eventuele verwikkelingen na de operatie.