Begrijpen

Wat is het complementsysteem?

Het atypisch hemolytisch uremisch syndroom (aHUS) is het gevolg van een ontregeling van het complementsysteem dat deel uitmaakt van het afweersysteem of immuunsysteem. Dit systeem beschermt het lichaam tegen ziekteverwekkers, zoals virussen en bacteriën, en andere lichaamsvreemde stoffen.

Het complementsysteem bestaat uit een hele reeks eiwitten in het bloedplasma en op de celmembranen van de cellen die de binnenwand van de bloedvaten bekleden (endotheelcellen), complementfactoren genoemd. Complementfactoren worden aangeduid met een letter (C, B, D, H, I) en een soms een cijfer (C3, C5). In normale omstandigheden laten complementfactoren de eigen, gezonde cellen ongemoeid.

Hoe werkt het complementsysteem?

Het complementsysteem bestaat uit 35 eiwitten, waarvan 12 rechtstreeks betrokken zijn bij de afweerreactie. De andere regelen de activiteit van het complementsysteem.

Het complementsysteem werkt hetzij door bepaalde soorten witte bloedcellen (lymfocyten) te rekruteren, hetzij door de ontstekingsreactie te bevorderen, hetzij door fagocytose (vertering door andere cellen) van ziektekiemen (virus, bacterie), hetzij door de te elimineren cellen rechtstreeks te vernietigen.

Bij rechtstreeks contact van een complementfactor met een abnormale cel of een lichaamsvreemd organisme start een kettingreactie: in een vooraf bepaalde volgorde worden complementfactoren aangemaakt door het achtereenvolgens verknippen van eiwitten.

Wanneer een van de eiwitten in de kettingreactie niet normaal werkt, kan de cascade niet normaal verlopen of wordt ze integendeel overactief; het complementsysteem is ontregeld. Dat is het geval bij patiënten met atypisch hemolytisch uremisch syndroom (aHUS).

Een ontregeld complementsysteem beschadigt de cellen van de binnenwand van de kleine bloedvaten. Dit kan gebeuren in de kleine bloedvaten van alle organen.

Bloedplaatjes en andere bloedcellen snellen toe in een poging de schade te herstellen door een bloedklonter (trombus) te vormen. De vorming van bloedklonters waardoor de bloeddoorstroming in de kleine bloedvaten wordt verhinderd, wordt trombotische microangiopathie genoemd.

Een trombose sluit bijgevolg de levensnoodzakelijke bloedtoevoer naar een deel van een orgaan of naar een volledig orgaan af. Zonder goede doorbloeding, lees zonder aanvoer van zuurstof, kan een orgaan niet meer functioneren. De kleine bloedvaten in de nier worden op deze manier vaak als eerste verstopt bij atypisch hemolytisch uremisch syndroom (aHUS). Daardoor komt de filterfunctie van de nier in het gedrang.
Een sterk overactief complementsysteem kan op korte tijd de nierfunctie volledig lamleggen.

In de beschadigde bloedvaten worden bovendien de rode bloedcellen kapot gemaakt waardoor hun aantal daalt (anemie of bloedarmoede). Er kan niet genoeg zuurstof meer naar de weefsels worden gebracht en deze bloedarmoede is in heel het lichaam merkbaar.