Behandelingen

1. Geneesmiddelen tegen slapeloosheid

2. Gedragstherapie tegen slapeloosheid

1. Geneesmiddelen tegen slapeloosheid

Slaapmiddelen

Slaapmiddelen (hypnotica) hebben op korte termijn kalmerende en sedatieve eigenschappen. Voor de behandeling van chronische slapeloosheid (insomnia) worden twee types hypnotica gebruikt: benzodiazepinen en 'z-drugs'.

Met deze laatste producten slaapt men iets sneller in, maar de slaapduur wordt minder verlengd dan met benzodiazepinen. Ook het risico op afhankelijkheid is kleiner met 'z-drugs'. Niettemin is voorzichtigheid geboden, want in beide gevallen zijn bijwerkingen niet uitgesloten.

Na enkele weken ontstaat er namelijk gewenning en hebben deze producten geen effect meer. Bij stopzetten van de behandeling treden bovendien vaak ontwenningsverschijnselen op. Wanneer de behandeling plots wordt stopgezet, kan er een rebound slapeloosheid optreden waarbij de slaapproblemen tijdelijk verergeren.

Antidepressiva

Slaapproblemen kunnen een symptoom zijn van depressie. In dat geval worden antidepressiva gebruikt om de oorzaak van de slaapstoornis aan te pakken. Bepaalde antidepressiva, zoals Trazolan, hebben als voordeel dat ze slaapverwekkend werken. Andere hebben dan weer een opwekkende werking. Omdat het meestal twee tot drie weken duurt alvorens antidepressiva doeltreffend zijn, kan de arts iets voorschrijven om tijdens deze periode te kunnen slapen.

Melatonine

Melatonine is een hormoon dat 's nachts door het organisme wordt aangemaakt, vandaar de naam 'slaaphormoon'. Het speelt een rol in de regeling van het dagnachtritme, onze biologische klok dus. Melatonine bestaat ook in synthetische vorm en kan bepaalde vormen van slapeloosheid bestrijden.

Valeriaan

Er bestaan vandaag weinig bewijzen voor het sedatieve effect van bepaalde planten. Alleen valeriaan krijgt bijzondere aandacht. Zo zou de werking hiervan te vergelijken zijn met die van een lage dosis benzodiazepinen. Het voordeel van valeriaan is dat het heel weinig bijwerkingen heeft, ten minste niet in de gecommercialiseerde vorm.

(1) Buscemi N, Vandermeer B, Friesen C, Bialy L, Tubman M, Ospina M, Klassen TP, Witmans M. Manifestations and Management of Chronic Insomnia in Adults. Evidence Report/Technology Assessment No. 125. (Prepared by the University of Alberta Evidence-based Practice Center, under Contract No. C400000021.) AHRQ Publication No. 05-E021-2. Rockville, MD: Agency for Healthcare Research and Quality. June 2005.

(2) Carson S, McDonagh M, Thakurta S, Yen P. Drug class review: Insomnia. 2008.

(3) Holbrook A.M., Crowther R, Lotter A et al. Meta-analysis of benzodiazepine use in the treatment of insomnia. CMAJ 2000; 162:225-233.

(4) Anonymous. Wat is verkeerd aan het voorschrijven van slaapmiddelen? Geneesmiddelenbulletin 2005;39:73-9.

(5) Centre Belge d'Information Pharmacothérapeutique. Prise en charge de l'insomnie. Folia Pharmacotherapeutica 2009;36:37-41.

2. Gedragstherapie tegen slapeloosheid

De doelstellingen van gedragstherapie zijn divers. Zo zal de therapeut onder andere wijzen op de gewoonten die schadelijk zijn voor de slaap. Ook kunnen foutieve opvattingen aan het licht worden gebracht, bijvoorbeeld: "Ik heb acht uur slaap nodig om in vorm te zijn".

Deze behandeling heeft ook een educatieve benadering: er wordt advies gegeven om gemakkelijker in te slapen en om 's nachts ontwaken te vermijden (of de duur hiervan te verkorten). Door gedragstherapie zal de patiënt zijn functioneren en vitale behoeften beter leren begrijpen.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met dr. Daniel Neu van het slaapcentrum van het CHU Brugmann.

Deel en print dit artikel