Oorzaken

Triade van Virchow

Heel wat tijdelijke of blijvende factoren kunnen het risico op een diepe veneuze trombose vergroten. Reden is dat ze een, twee of drie parameters van de triade van Virchow beïnvloeden:

• een beschadigde vaatwand
• veneuze stase (slechte doorbloeding)
• een afwijking in het bloed.

Deze drie voorwaarden samen vergroten de kans op een trombus- of klontervorming.

Beschadigde vaatwand

Een klonter zal zich gemakkelijker vormen als de vaatwand en vooral het endotheel (de binnenlaag van de vaatwand) beschadigd is.

Mogelijke oorzaken zijn een heupoperatie, een fysisch trauma, ouderdom, spataders, een chronische veneuze insufficiëntie, obesitas en een posttrombotisch syndroom.

Veneuze stase

Veneuze stase is een fysisch fenomeen en betekent dat de bloedstroom in de onderste ledematen vertraagt. Het bloed stroomt niet snel genoeg door de aders naar het hart. Hetzelfde fenomeen doet zich voor bij chronische veneuze insufficiëntie en bij spataders, het meer zichtbare gevolg ervan.

Mogelijke oorzaken zijn weinig of geen beweging, een postoperatieve periode, een zwangerschap, een recente bevalling, obesitas en het syndroom van Cockett.

Afwijking in het bloed

Verhoogde stollingsneiging of hypercoagulabiliteit van het bloed draagt sterk bij tot het ontstaan van klonters.

Mogelijke oorzaken zijn een postoperatieve periode, een zwangerschap, de pil, een kanker, een fysisch trauma, een ontsteking, obesitas, een trombofilie (verstoorde bloedstolling die al dan niet erfelijk is).

Permanente risicofactoren herkennen

Heel wat factoren kunnen leiden tot een diepe veneuze trombose. Het is belangrijk dat u ze bij uzelf herkent en ze ook voorkomt als het mogelijk is.

Eerdere diepe veneuze trombose

Een voorgeschiedenis van een of meerdere diepe veneuze tromboses is de voornaamste bevorderende factor voor een veneuze trombose (posttrombotisch syndroom). Wees in dat geval extra waakzaam. Zeker in risicosituaties, bijvoorbeeld als u op reis gaat met het vliegtuig.

Leeftijd

Ook ouderdom vergroot het risico op diepe veneuze trombose. Dat geldt in het bijzonder voor 75-plussers.

Obesitas

Obesitas gaat vaak gepaard met te weinig bewegen, wat tot een diepe veneuze trombose kan leiden. Iemand heeft obesitas als zijn body mass index (BMI) gelijk is aan of hoger is dan 30. Om uw BMI te berekenen, deelt u gewoon uw gewicht (in kilogram) door uw lengte (in meter) in het kwadraat.

Geneesmiddelen die de kans verhogen op diepe veneuze trombose

Sommige soorten geneesmiddelen veranderen het stollingsvermogen van het bloed. Ze kunnen het ontstaan van een diepe veneuze trombose dus in de hand werken. Dat is bijvoorbeeld het geval met chemotherapie, corticosteroïden en diuretica (vochtafdrijvende middelen).

Ook hormoontherapieën vergroten het risico op diepe veneuze trombose, soms in erge mate. Dat is bijvoorbeeld het geval met anticonceptiepillen op basis van oestrogenen, substitutietherapieën in de menopauze en anti-oestrogenen (gebruikt bij de behandeling van bepaalde gynaecologische kankers).

Ziekten die de kans verhogen op diepe veneuze trombose

Sommige ziekten kunnen de eigenschappen van het bloed veranderen:

• kanker, en vooral solide tumoren
• sommige ontstekingsziekten (chronische infecties, lupus enz.)
• hart- en vaataandoeningen, zoals hartinfarct, hartfalen en chronische veneuze insufficiëntie.

‘Mechanische’ druk

De druk van een bepaalde massa (cyste, tumor, hematoom enz.) op een beenader versnelt de vorming van een klonter in die ader. Ook sommige anatomische afwijkingen, zoals samendrukking van de darmbeenader door de darmbeenslagader (syndroom van Cockett), kunnen diepe veneuze trombose in de hand werken.

Afwijkingen in het bloed

Bij trombofilie, ook wel hypercoagulabiliteit of verhoogde stollingsneiging genoemd, gaat het bloed sneller stollen. Hierdoor is er een verhoogd risico op klontervorming. Alle gevallen van trombofilie – of ze nu aangeboren (zoals de Factor-V-Leiden-mutatie) of verworven zijn (zoals antifosfolipide antistoffen) – kunnen leiden tot een diepe veneuze trombose.

Een diepe veneuze trombose kan worden veroorzaakt door een of meerdere tijdelijk aanwezige – en dus voorbijgaande – risicofactoren. Wees waakzaam als ze zich voordoen en neem maatregelen om een diepe veneuze trombose te voorkomen. De belangrijkste zijn:

• sommige chirurgische ingrepen, zoals orthopedische operaties, zware buikoperaties enz.
• een fysisch trauma in een of in beide benen, zoals een breuk, een kneuzing of een verstuiking.
• een verloskundige gebeurtenis, zoals een zwangerschap, een bevalling, een keizersnede, een abortus enz.
• een vrij langdurig gebrek aan beweging, bijvoorbeeld door bedlegerigheid, verlamming, een (vlieg-)reis van meer dan 8 uur of een gipsverband. Al die factoren kunnen veneuze stase (vertraagde bloedstroom) veroorzaken en het risico op een diepe veneuze trombose vergroten.