Heparines, het belangrijkste antistollingsmiddel

Wat is heparine?

Heparine is een stof die de stolling tegengaat. Ze werkt rechtstreeks in op de stollingcascade.

De behandeling met heparine moet worden gestart zo gauw de diagnose van diepe veneuze trombose gesteld is. Het middel wordt maar tijdelijk voorgeschreven (enkele dagen). Tegenwoordig wordt er vaak gelijktijdig gestart met vitamine K-antagonisten. Deze middelen worden oraal toegediend en nemen de rol van heparine over in de behandeling van diepe veneuze trombose.

Er zijn twee soorten heparines: heparine met laag moleculair gewicht (HLMG) en niet-gefractioneerde heparine (NFH).

Voordelen van HLMG

Heparines met laag moleculair gewicht (HLMG) vormen de belangrijkste behandeling van diepe veneuze trombose.

• De dosis wordt bepaald op basis van het gewicht van de patiënt en is dus gemakkelijk vast te leggen.
• Een tot twee injecties per dag onder de huid volstaan.
• De risico’s op trombocytopenie (daling van het aantal bloedplaatjes, waardoor paradoxaal genoeg trombose ontstaat) zijn kleiner dan bij niet-gefractioneerde heparines.

Ze zijn verkrijgbaar in de vorm van voorgevulde spuiten. De patiënt kan de injecties via een zelfprik toedienen.

Nadelen van HLMG

HLMG hebben één groot minpunt: het inspuiten (al dan niet door de patiënt zelf) is vrij onaangenaam. Daarom wordt er na enkele dagen overgeschakeld van HLMG op vitamine K-antagonisten.

Contra-indicaties voor HLMG en interactie met andere geneesmiddelen

• Bij matig tot ernstig nierfalen (vaak bij 70-plussers) is het gebruik van HLMG afgeraden. HLMG worden namelijk via de nieren afgescheiden. Een goede nierfunctie is dus cruciaal, anders kunnen de stoffen zich in het lichaam ophopen.
• Bij inname van andere medicatie die de stolling van het bloed kan beïnvloeden en/of bloedingen veroorzaken, moet de patiënt extra alert zijn. Voorbeelden zijn onder meer acetylsalicylzuur (Aspirine), koortswerende middelen (antipyretica) en niet-steroïdale ontstekingsremmers (NSAID’s).

Niet-gefractioneerde heparine (NFH), een alternatieve behandeling

Niet-gefractioneerde heparine (NFH) wordt in de behandeling van diepe veneuze trombose niet meer zo veel gebruikt. Deze heparine wordt intraveneus ingespoten – in het ziekenhuis – en het is vaak moeilijk om het evenwicht te vinden tussen te veel en niet genoeg anticoagulatie. NFH blijft wel interessant bij contra-indicaties voor HLMG (nierfalen bijvoorbeeld) of als de antistollende werking ervan om de een of andere reden snel moet worden omgekeerd. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een operatie.