Behandeling

Kalmeermiddelen: korte werkingsduur

Men verwart vaak antidepressiva met kalmeermiddelen. Beide categorieën geneesmiddelen werken echter totaal anders en hebben ook compleet andere indicaties. Kalmeer- en slaapmiddelen (benzodiazepines en aanverwanten) werken reeds enkele tientallen minuten na inname, hebben een korte werkingsduur en hebben als doel een toestand van intense angst tijdelijk te verminderen of dankzij hun kalmerende werking tijdelijk de slaap te bevorderen.

Deze geneesmiddelen bestrijden enkel de symptomen van angst, en hebben geen invloed op de onderliggende depressie. Bovendien kunnen ze bij langdurig gebruik verslavend werken, waardoor de patiënt steeds hogere dosissen nodig heeft.

Als ze echt nodig zijn, mogen ze alleen tijdelijk worden gebruikt.

Het doel van antidepressiva: genezen

In tegenstelling tot kalmeermiddelen, maken antidepressiva genezing van depressie mogelijk. Hun werking is voelbaar drie tot vier weken na de start van de behandeling. Ze werken niet alleen in op de somberheid, maar ook op de andere depressiesymptomen.

Een strikte therapietrouw is van levensbelang. Alleen de arts kan beslissen over een eventuele stopzetting. Antidepressiva moeten gedurende verschillende maanden ingenomen worden. Ze werken immers pas op lange termijn, dus is eenmalig of facultatief gebruik helemaal te mijden.

Er bestaan globaal gezien twee grote generaties antidepressiva.

• De eerste generatie werd gelanceerd eind jaren 50 en omvat twee grote families: de tricyclische antidepressiva en de MAO-remmers (of inhibitoren van het mono-amineoxidase). Ze zijn doeltreffend in geval van depressie, maar hebben heel wat bijwerkingen die deels verantwoordelijk zijn voor hun slechte reputatie bij het grote publiek.
• De tweede generatie dateert pas van de jaren 80.

De tweede generatie antidepressiva omvat geneesmiddelen die vooral inwerken op volgende neurotransmitters: serotonine, noradrenaline en soms ook dopamine. Depressie ontstaat door een tekort aan deze chemische stoffen, die instaan voor de communicatie tussen de hersencellen onderling. Bij deze nieuwe antidepressiva werken SSRI's specifiek in op serotonine, terwijl SNRI's tegelijk inwerken op de stofwisseling van serotonine en op die van noradrenaline. NARI's werken uitsluitend in op noradrenaline. Antidepressiva zorgen ervoor dat de patiënt weer normaal kan functioneren. Deze tweede generatie heeft minder bijwerkingen. Er is dus geen enkele geldige reden meer om geen medicatie op te starten bij een depressie.

• Geduld hebben: antidepressiva beginnen pas te werken na een drietal weken.
• Regelmatig medicatie innemen: een antidepressivum is pas doeltreffend als men het elke dag neemt.
• Niet stoppen met medicatie omdat men zich al beter voelt, zo niet dreigt herval: eventuele stopzetting van de antidepressiva mag ten vroegste overwogen worden na enkele maanden en mag alleen gebeuren in overleg met de arts.
• Recidieven voorkomen: houd rekening met de levensomstandigheden die mogelijk een rol hebben gespeeld bij het ontstaan van de depressie. Een terugval is immers niet uitgesloten. Men moet dus proberen na te gaan welke factoren de depressie hebben bevorderd, eventueel samen met een psychotherapeut(e).

Psychotherapie: genezen van depressie door te praten

Psychotherapie is vaak een noodzakelijke aanvulling op medicatie, om inzicht te krijgen in de factoren die hebben bijgedragen tot de depressie en om erop te kunnen inwerken.

Psychotherapie wordt in het algemeen beoefend door een arts-psychiater of een psycholoog die is gespecialiseerd in psychotherapie.

Lichttherapie tegen seizoensdepressie

Lichttherapie (of luminotherapie) is enkel aangewezen voor patiënten met een seizoensdepressie, zoals een winterdepressie. Hierbij wordt de patiënt gedurende verschillende weken elke dag blootgesteld aan intens licht.

Lithium in geval van bipolaire stoornissen

Lithium is een mineraal zout dat gebruikt wordt bij de behandeling en preventie van bipolaire stoornissen. Wegens bijwerkingen en toxiciteit wordt lithium slechts beperkt gebruikt.

Magnetische stimulatie

Deze stimulatie door een magneet zou alleen geschikt zijn bij bepaalde lichte vormen van depressie.

Stimulatie van de nervus vagus

De elektrische stimulatie van bepaalde zenuwcentra onder verdoving is aangewezen bij chronische en ernstige, terugkerende vormen van depressie.

Elektroconvulsietherapie

Deze behandeling bestaat uit de toediening van elektroshocks aan de hersenen, onder algemene verdoving. Ze is aangewezen bij sommige zware of medicatieresistente depressies. De belangrijkste bijwerking is een tijdelijke geheugenstoornis.

Hospitalisatie bij zelfdodingsrisico

Als het lijden ondraaglijk wordt en bij gevaar voor zelfdoding moet een opname in een psychiatrische afdeling overwogen worden. Deze opname kan geregeld worden door de huisarts of de psychiater, maar indien de toestand van de patiënt het vereist, is ook een spoedopname mogelijk.