Diagnose

Analyse van de enzymactiviteit

De enige manier om het onderscheid te maken tussen lysosomaal zure lipase deficiëntie en andere ziekten die dezelfde symptomen geven, is aantonen dat de activiteit van de lysosomaal zure lipase lager is dan normaal. Dit kan in de witte bloedcellen, leukocyten (via een gewone bloedafname verkregen) of in levercellen (afgenomen via leverbiopsie) worden gemeten. Bij de ziekte van Wolman (ernstige vorm) is de activiteit van het lysosomaal zure lipase beperkt tot 5% of minder van de normale waarde. Bij oudere kinderen en volwassenen met cholesterolstapelingsziekte schommelt de activiteit van de lysosomaal zure lipase tussen 2 en 11% van de normale waarden.

Is de activiteit van de lysosomaal zure lipase normaal, dan moet de arts denken aan een andere ziekte. Is de activiteit van dat enzym licht verlaagd, dan kan het zijn dat de patiënt drager is van een afwijkend gen. Is de activiteit sterk verlaagd tot niet meetbaar, dan is de diagnose van lysosomaal zure lipase deficiëntie bevestigd.

Daarna is het mogelijk om de genetische afwijkingen via DNA-analyse nauwkeurig te bepalen, waardoor de oorzaak van de lysosomaal zure lipase deficiëntie wordt vastgelegd.

In een referentiecentrum

Eens de lysosomaal zure lipase deficiëntie bevestigd is, worden de patiënt en zijn familie best doorverwezen naar een centrum dat ervaring heeft met dergelijke zeldzame aandoeningen. Enzymvervangende therapie kan alleen in dergelijk centrum worden aangevat en toegediend.

Hoewel de vetten in het bloed kunnen variëren, zullen de meeste zieke kinderen en volwassenen hoge totaalwaarden LDL-cholesterol en triglyceriden hebben, samen met lage waarden goede HDL-cholesterol.

Leververgroting en verhoogde leverenzymen (AST en ALT) die een bloedonderzoek aan het licht brengt, komen niet systematisch voor bij alle patiënten. De lever kan ook slechts lichtjes vergroot zijn en de leverenzymen een beetje verhoogd. Bij progressief verdere leverschade zijn deze symptomen wel duidelijk aanwezig.

Het aantal rode bloedcellen en bloedplaatjes is verlaagd.  

Maar de resultaten van het bloedonderzoek volstaan niet om de diagnose van lysosomaal zure lipase deficiëntie te stellen. Ze kunnen wel in die richting wijzen, zoals bijvoorbeeld  ook een vergrote lever en milt (hepatosplenomegalie) of groeiachterstand bij kinderen dit kunnen.

Pasgeborenen met de ziekte van Wolman hebben verkalkingen in de vergrote bijnieren die op echografie te zien zijn. Ze zijn karakteristiek voor de ziekte van Wolman (en verschijnen trouwens alleen maar in het kader van deze ziekte), maar zijn niet steeds aanwezig.

Echografie toont ook de vergrote lever, met eventueel leverfibrose en -cirrose. Een leverbiopsie kan hierover eenduidig uitsluitsel brengen. Daarbij wordt een stukje van de lever weggeknipt voor microscopisch onderzoek in het labo. Een oranjeachtig gekleurde lever, gelijkend op boter, met typische schuimcellen die vol vet zitten (macrofagen), doet vermoeden dat er sprake is van lysosomaal zure lipase deficiëntie.