Begrijpen

Normale stemmingswisselingen

De stemming is een gemoedstoestand: ze geeft de gebeurtenissen die we meemaken een mooie of een lelijke kleur. Ze beïnvloedt onze manier van denken, voelen, reageren en ons energiepeil.

Tal van factoren beïnvloeden onze stemming:

• Inwendig: biochemie in de hersenen, hormonale schommelingen, persoonlijkheid…
• Uitwendig: wat we meemaken, slaap- of lichtgebrek…

Het humeur kent dus natuurlijke schommelingen. Iedereen stapt soms ‘met het verkeerde been’ uit bed en ziet die dag alles somber in, of voelt zich soms onverstoorbaar goed. Die stemmingswisselingen zijn volstrekt normaal.

Abnormale stemmingswisselingen

Iedereen kan uitgelaten zijn na goed nieuws, of erg verdrietig zijn na een traumatische ervaring zoals een scheiding of een overlijden. Bij mensen met een bipolaire stoornis is het niet de aard van de stemming, maar de intensiteit die problematisch is.

Stemmingswisselingen worden abnormaal wanneer:

• het verdrietige, depressieve gevoel of net de euforie niet in verhouding staan tot de gebeurtenissen;
• ze lang aanhouden;
• ze het alledaagse leven verstoren (ontslag, overmatig lijden, relatieproblemen, ongepast gedrag).

Een bipolaire stoornis wisselt ups en downs af

Iemand met een bipolaire stoornis kampt met overdreven stemmingswisselingen en beleeft zowel sterke ups als downs, niet eens uitgelokt door een externe gebeurtenis. En als er wel iets is gebeurd, is de reactie niet in verhouding.

Lange periodes van zware depressie (depressieve episodes) worden afgewisseld met periodes van grote opwinding (manische episodes). Tussen die ups en downs zitten periodes met een stabiel humeur en is een normaal leven mogelijk.

Klassieke depressie of bipolaire stoornis?

U begrijpt het al: het verschil tussen een klassieke depressie en een bipolaire stoornis is dat er bij een bipolaire stoornis sprake is van ernstige stemmingswisselingen. Toch gebeurt het regelmatig dat zelfs bij iemand met een bipolaire stoornis de ups heel wat minder vaak voorkomen dan de depressieve episodes, of dat ze zelfs helemaal onopgemerkt voorbijgaan. Het is dan ook eens zo belangrijk om de juiste diagnose te stellen, want bipolaire stoornissen worden compleet anders behandeld dan een depressie.

Een moeilijke diagnose

Bipolaire stoornis in haar meest gebruikelijke vorm treft 1 tot 2% van bevolking, en tot 5% voor alle vormen samen. Toch blijkt de diagnose vaak moeilijk.

Na het verschijnen van de bipolaire stoornis duurt het gemiddeld acht jaar voor de juiste diagnose wordt gesteld.

• 3 tot 5 artsen worden geraadpleegd voor de juiste diagnose wordt gesteld.
• 73% van de patiënten krijgt minstens eenmaal een foute diagnose.

Een van de redenen is dat de stoornis vaak verward wordt met een klassieke (unipolaire) depressie.

Sneller behandelen om de gevolgen te beperken

De juiste diagnose is ontzettend belangrijk, omdat alleen dan een preventieve langetermijnbehandeling mogelijk is die relapsen kan voorkomen.

Hoe later de diagnose wordt gesteld, hoe groter de mogelijke schade is die de bipolaire stoornis heeft aangericht.

• sociale uitsluiting: ontslag, ondoordacht geld uitgeven,…
• relatieproblemen: breuk, ruzies, isolement,…
• risico op zelfmoord, vooral in de depressieve fase
• risicogedrag tijdens manische episodes

De eerste tekenen van een bipolaire stoornis duiken meestal op rond 20-25 jaar, maar er bestaan ook vroege (adolescentie) en late vormen (na 50 jaar).