Behandeling

Pacemaker

De afgelopen jaren zijn er ook nieuwe niet-medicamenteuze technieken ontwikkeld.

Bij sommige patiënten die een op het elektrocardiogram zichtbare afwijking hebben en bij wie de behandeling met medicatie niet aanslaat, kan overwogen worden om een pacemaker te plaatsen. Die zal het hart opnieuw synchroniseren. Een ander type pacemaker die inwendige elektrische impulsen uitzendt naar de hartspier, is aangewezen bij patiënten met een risico op levensbedreigende hartritmestoornissen.

Hartrevalidatie

Hartrevalidatie wordt aanbevolen aan alle patiënten die last hebben van blijvend hartfalen. Deze multidisciplinaire aanpak combineert lichaamsbeweging met medicatie, psychosociale ondersteuning en controle van de risicofactoren. Ook wordt de leefstijl van de patiënt aangepast. In België is hartrevalidatie momenteel helaas enkel in bepaalde centra mogelijk. Terugbetaling gebeurt ook slechts onder bepaalde voorwaarden.

Harttransplantatie

Als de toestand van de patiënt met geen enkele therapie kan worden gestabiliseerd, kan een transplantatie een uitweg bieden. Jammer genoeg is het soms lang wachten op een compatibel transplantaat. De wachttijd kan wel worden overbrugd door een tijdelijke kunstmatige pomp in te planten die de hartkamer ondersteunt.

De behandeling van hartfalen heeft een dubbel doel:

• de symptomen van de ziekte zo goed mogelijk onder controle houden (om de levenskwaliteit te verbeteren),
• het proces vertragen (om de levensverwachting te verlengen).

De ziekte is wel niet te genezen.

Het is voor alles nodig om de factoren die hartfalen in de hand werken of uitlokken op te sporen en te behandelen. De behandeling gebeurt vooral met medicatie. Daarnaast zijn er ook bepaalde veranderingen in de levenshygiëne nodig.

Het hart en de bloedvaten passen zich aan aan de behoeftes van het lichaam. Dat permanent bijregelen gebeurt door de bezenuwing van het hart en van de bloedvaten, en door bepaalde hormonen. Bij hartfalen worden die compenserende (zogenaamde ‘neurohumorale’) mechanismen continu aangesproken. Op de duur richten ze schade aan en maken ze het hart moe, waardoor het hartfalen nog verergert. De belangrijkste geneesmiddelen voor de behandeling van hartfalen blokkeren die overreactie. Ze verlichten de symptomen en geven een betere levensverwachting. Ook andere geneesmiddelen kunnen worden gebruikt om de symptomen te behandelen.

Inhibitoren van het conversie-enzym (ACE-remmers)

Deze geneesmiddelen vormen de basis van de medicamenteuze behandeling van hartfalen.
Ze werken in op de overstimulatie van de compensatiemechanismen van het hart.

Angiotensine II-receptor-antagonisten (‘sartanen’)

Deze klasse van geneesmiddelen leunt sterk aan bij de ACE-remmers en kan daarom ter vervanging van de inhibitoren worden voorgeschreven als de patiënt die laatste niet goed verdraagt. Bijvoorbeeld: bij aanhoudende hoest of bij een mogelijke bijwerking van ACE-remmers. ‘Sartanen’ worden soms ook samen met ACE-remmers gegeven, vooral als de ziektesymptomen niet verdwijnen en de bloeddruk te hoog is.

Bètablokkers

Bètablokkers vertragen de hartslag en verlagen de bloeddruk. Ze verminderen dus de belasting van het hart.

Deze geneesmiddelen worden geleidelijk aan en meestal pas na aanvang van de behandeling met ACE-remmers ingevoerd. In het begin kunnen ze de symptomen van hartfalen verergeren (vermoeidheid, moeizame ademhaling enz.), maar die reactie is bijna altijd van tijdelijke aard. De positieve impact ervan op langere termijn is duidelijk bewezen.

Ivabradine

Ivabradine is tot nu toe het enige geneesmiddel dat uitsluitend op de hartslag inwerkt. Zo laat het het hart minder hard werken en verhoogt het de zuurstoftoevoer. Uit studies blijkt dat dit geneesmiddel het aantal sterfgevallen door een hartfalen vermindert. Ook het aantal ziekenhuisopnames voor een hartfalen daalt dankzij dit middel. Daarnaast verbetert het ook de levenskwaliteit van patiënten met een hartfalen. Ivabradine wordt aangewezen aan patiënten die geen hartritmestoornis hebben, en bij wie de hartslag 75 slagen of meer per minuut bedraagt. Dit middel kan worden gebruikt in combinatie met een standaardbehandeling die uit bètablokkers bestaat, maar ook in geval van contra-indicaties van bètablokkers of van intolerantie aan bètablokkers.

iuretica

Diuretica verhogen de urineproductie en het –volume. Zo bevorderen ze de uitscheiding van het overtollige vocht dat zich in het lichaam ophoopt. Diuretica verminderen dus het volume water dat het lichaam vasthoudt en gaan zo oedemen in de longen en benen tegen.

Aldosteronantagonisten

Ook dat zijn vochtafdrijvende middelen. Maar bij hartfalen worden ze in lichte dosissen gebruikt voor hun hormonale eigenschappen. Net als de ACE-remmers, de sartanen en de bètablokkers verbeteren ze de prognose van hartfalen. Deze geneesmiddelen worden toegediend bij hartfalen van klasse II, III of IV volgens de NYHA-classificatie.

Digitaline

Dit middel wordt vooral voorgeschreven bij voorkamerfibrillatie (hartritmestoornis). Digitaline vertraagt de hartslag en wordt gebruikt als aanvulling van bètablokkers.

Antistollingsmiddelen

Deze geneesmiddelen worden in sommige gevallen gebruikt om de bloedklontervorming te voorkomen.