Diagnose

De typische symptomen van hartfalen – kortademigheid, vermoeidheid en longoedeem – komen ook voor bij heel wat andere ziektes. Daarom wordt een reeks onderzoeken uitgevoerd om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen, maar ook om bijkomende informatie te vergaren.

Een echocardiografie is zonder meer het beste onderzoek om de diagnose van hartfalen te stellen en om inzicht te krijgen in de ziekte. Het onderzoek is pijnloos en niet-invasief en brengt de anatomie van het hart heel precies in beeld: de kleppen, de grote bloedvaten, en de hartkamer- en hartboezemholtes. Het levert ook veel informatie over de hartspierfunctie, de druk in de holten en de werking van de kleppen.

De bloedafname meet de eventuele impact van het hartfalen op de nieren of de lever. Met dit onderzoek kunnen ook bepaalde oorzaken van hartfalen worden uitgesloten. Ook de BNP-spiegel, een eiwit waarvan het gehalte bij hartfalen stijgt, kan ermee worden bepaald. De test kan ook een onderscheid maken tussen kortademigheid die voortkomt van het hart en ademnood die te wijten is aan andere factoren, zoals de luchtwegen.

Bij hartfalen is het elektrocardiogram vaak abnormaal. Toch is dit onderzoek alleen niet genoeg om de diagnose te stellen. Het kan wel afwijkingen van het hartritme en littekens van vroegere hartaandoeningen opsporen.

Een thoraxfoto, of röntgenfoto van de borstholte, kan een vergroting van het hartvolume (hartcontour) en turgescentie of uitzetting van de longvaten aan het licht brengen. Bij zware gevallen kan hiermee ook vochtophoping in de longen (stuwing, oedeem) worden opgespoord.

Met een hartkatheterisatie kunnen de kransslagaders in kaart worden gebracht en kan de functie van de hartkleppen bekeken worden. Tijdens dit onderzoek spuit de arts een product dat op de röntgenopnames zichtbaar is (contraststof) in de slagaders die het hart en de hartholtes van bloed voorzien. Dit onderzoek is vooral nuttig om de therapie van hartfalen te bepalen.

Het is niet altijd gemakkelijk om de diagnose van hartfalen te stellen, vooral niet in een vroeg stadium. Ze gebeurt vooral op basis van de uitlokkende symptomen, zoals extreme vermoeidheid, hartkloppingen of kortademigheid. De arts stelt de patiënt vragen over deze symptomen, maar ook over de factoren die een hartfalen in de hand kunnen werken. Die factoren zijn onder meer de medische voorgeschiedenis:

• angina pectoris (angor)
• hartaanval
• hoge bloeddruk
• diabetes.

De arts zal ook vragen stellen over eventueel rookgedrag, overdreven alcoholgebruik (wijn, bier en andere alcoholhoudende dranken) en medicatie.