Symptomen

Gebrek aan energie en vermoeidheid

Vermoeidheid kan een van de eerste symptomen zijn van een depressie. Ze wordt vaak beschreven als abnormaal, intens en is de ganse dag door aanwezig, waardoor de minste activiteit een beproeving wordt. De vermoeidheid blijft bestaan bij rust en kan gepaard gaan met een gevoel van gemis of energieverlies. Dat kan zo ver gaan dat zijn toilet maken, zich aankleden of boodschappen doen onmogelijk wordt.

Gebrek aan eetlust

Depressie gaat meestal gepaard met verlies van eetlust. De persoon is angstig, vindt niets nog prettig of lekker, waardoor hij doorgaans minder eet en ook vermagert. In zeldzamere gevallen gebeurt net het omgekeerde en eet hij meer dan normaal, door aanhoudende trek in gebak of andere zoetigheden.

Slaapstoornissen

85% van de mensen met een depressie kampt met slaapstoornissen. Deze kunnen allerlei vormen aannemen:

• Moeilijk inslapen
• Midden in de nacht wakker worden en niet meer kunnen inslapen
• Minder uren slapen dan normaal
• Nachtmerries
• De persoon ervaart zijn slaap niet als verkwikkend en staat zelfs na een volledige nachtrust toch moe op
• Sommigen slapen juist meer dan normaal, ook 's middags, zonder zich uitgerust te voelen

80% van de mensen met een depressie worstelt met doodsgedachten. Dit kan beginnen met zwarte gedachten in de zin van: "Waarom moet ik nog verder leven? Ik ben toch nergens goed voor", en evolueren naar concrete zelfmoordideeën. Doodsgedachten mogen niet gebanaliseerd worden. Als ze geuit worden tegenover familie of vrienden, zijn ze soms het enige signaal van depressie, en is er altijd doktersadvies nodig.

Soms vindt iemand met een depressie zelfdoding de enige oplossing voor zijn problemen of een radicale methode om zijn omgeving te ontlasten. 95% van de mensen met een depressie sprak over zelfdodingplannen in de zes maanden die aan de daad voorafgaan.

Het is een tragische misvatting te denken dat wie erover praat, het niet zal doen. Helaas is deze mening nog altijd sterk verspreid.

Uiteenlopende symptomen

Depressiepatiënten hebben vaak lichamelijke klachten. Die treden meestal op naast de psychische klachten, maar soms noemt men enkel de lichamelijke klachten, hetgeen de diagnose bemoeilijkt. Uit studies is nochtans gebleken dat 85% van de depressiepatiënten eerst fysieke klachten vertoont.

Deze lichamelijke klachten zijn zeer uiteenlopend en aspecifiek:

• Spijsverteringsklachten: diarree, constipatie, buikpijn, misselijkheid, braken...
• Hartklachten: hartkloppingen, pijn in de borstkas...
• Neurologische klachten: krampen, rugpijn, hoofdpijn.
• Somatisatie

Op die precieze symptomen enten zich meestal vager omschreven klachten, zoals gevoelens van beklemming, enz. Die symptomen zijn niet specifiek voor een depressie en kunnen op een lichamelijke aandoening wijzen (hartziekte, spijsverteringsstoornissen...). De arts zal dus moeten oordelen of er al dan niet bijkomende onderzoeken nodig zijn.

Seksuele stoornissen

Veel mensen met een depressie hebben een verminderd libido, waardoor ze minder of helemaal niet meer vrijen met hun partner. Depressie kan bij mannen erectiestoornissen en bij vrouwen frigiditeit veroorzaken. Door deze seksuele stoornissen dreigt iemand met een depressie zich nog meer minderwaardig te voelen. Dit legt een zware last op de relatie, en dat terwijl de partner zich al machteloos voelt.

Intense droefheid

Het allerbelangrijkste symptoom van depressie is een depressieve stemming die veel wegheeft van een diepe droefheid. Een allesoverheersend gevoel van droefheid wordt de zwarte bril waardoor iemand met een depressie de wereld bekijkt. Zijn hele leefwereld is er één van pessimisme en negativisme, van mislukkingen en frustraties.

Gebrek aan plezier en belangstelling

Iemand met een depressie schept geen plezier (anhedonie) meer in dingen waar hij vroeger wél deugd aan beleefde. Soms verwaarloost hij zijn uiterlijk en laat hij zich gaan.

Isolement en huilbuien

Iemand met een depressie wordt hetzij onverschillig voor zijn omgeving hetzij agressief, prikkelbaar en opvliegend. Doordat hij zich zo triest en lusteloos voelt, heeft hij de indruk dat hij nergens nog goed voor is. Het onbegrip van zijn omgeving maakt het er soms alleen maar erger op, waardoor hij zich geleidelijk aan meer gaat isoleren. Hij heeft onbedwingbare huilbuien.

Gevoel van waardeloosheid en schuld

Dergelijke gevoelens kunnen zeer intens zijn. Dit zelfverwijt gaat vaak gepaard met schuldgevoelens in verband met de depressie zelf. De familie en de omgeving mogen die gevoelens niet aanwakkeren: mensen met een depressie hebben hoegenaamd er geen schuld aan. Depressie is wel degelijk een ziekte.

Sommige mensen met een depressie kunnen naast de vermelde symptomen ook last krijgen van:

• Een overweldigende angst
• Specifieke fobieën: extreme en irrationele vrees voor bepaalde voorwerpen, dieren of situaties
• Paniekaanvallen: opwellingen van intense angst die enkele tientallen minuten duren en zich uiten in malaisegevoelens die gepaard gaan met warmteopwellingen, benauwdheid, het gevoel elk moment te zullen sterven

Deze angsten maken het allemaal nog veel erger. Sommige patiënten ontkennen echter hun angstsymptomen of verbergen ze voor hun omgeving of hun arts. Soms durven ze er niet over praten, onder meer uit schrik zich belachelijk te maken...

Concentratieproblemen

Mensen met een depressie hebben vaak last van concentratie- en geheugenstoornissen. "Als ik een pagina aan het lezen ben van een boek, weet ik niets meer over de vorige pagina. Ik kan geen film meer volgen, ik vergeet voortdurend mijn afspraken...". Dit zijn stuk voor stuk frequente klachten. Concentratieproblemen hebben vanzelfsprekend een ernstig negatieve weerslag op arbeid of studie.

Depressie is niet hetzelfde als dementie

Geheugenstoornissen gaan bij bejaarden gepaard met beoordelingsstoornissen en met oriëntatiestoornissen wat op dementie kan wijzen (de ziekte van Alzheimer bijvoorbeeld). Het is bij bejaarden dan ook van essentieel belang om een onderscheid te maken tussen depressie en de ziekte van Alzheimer. Bij depressie gaan de symptomen meestal over als ze behandeld worden, terwijl de behandeling van alzheimer slechts gedeeltelijk en tijdelijk verbetering brengt.